به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار» به نقل از مهر؛ زمانی بود که بیش از 70 درصد بودجه وابسته به نفت بود، اما اقتصاد ایران از ابتدای دهه 80 به سمت درآمدهای مالیاتی رفت و توانست سال به سال وابستگی به بودجه را کاهش دهد.

بر اساس گزارش بانک مرکزی در آذر ماه سال 1387،« دولت نهم در کاهش آهنگ رشد هزینه‌های جاری دولت حرکت کرد، حرکت به سمت عملیاتی کردن بودجه و افزایش منابع درآمدهای مالیاتی از طریق رونق بخشی به تولید کشور، وابستگی بودجه دولت به نفت در سال 1386 نسبت به سال 1385 بالغ بر 10 درصد کاهش یافت. همچنین سهم درآمدهای حاصل از منابع نفتی (شامل درآمد نفت خام، مالیات عملکرد نفت، سود علی‌الحساب سهم دولت از ارزش نفت خام تولیدی و برداشت دولت از حساب ذخیره ارزی) از کل منابع بودجه سال 1386 به 52.4 درصد محدود شد.»

تاریخچه مالیات بر ارزش افزوده

یکی از دستاوردهای مالیاتی در کشور مالیات بر ارزش افزوده بود که از سال 1387 اجرایی شد، طبق ماده 3 قانون مالیات بر ارزش افزوده، به تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالا یا خدمات خریداری یا تحصیل شده در یک دوره معین، ارزش افزوده گفته می‌شود. این مفهوم به فرایند تولید مربوط است و نه به کالای خاص مالیات ارزش افزوده نوعی مالیات عام (بر عموم کالاها و خدمات مگر موارد معاف تعلق می‌گیرد) است که به صورت چند مرحله‌ای از اضافه ارزش کالاهای تولید شده یا خدمات ارائه شده در مراحل مختلف تولید و توزیع اخذ می‌شود.

از مهرماه 1387 تا پایان بهار سال 1391، 28 هزار و 300 میلیارد تومان از محل مالیات بر ارزش افزوده درآمد حاصل شد. از ابتدای سال 1394 میزان این نوع از مالیات در ایران مجدداً افزایش یافت و از 6 درصد به 9 درصد تغییر کرد. این قانون جایگزین قانون تجمیع عوارض شد.

کاهش وابستگی به نفت ادامه دارد

بابک نگهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه در بخش منابع، بیشترین افزایش مربوط به درآمدهای مالیاتی و گمرکی در سال 1403 با 40 درصد رشد بوده، عنوان کرد: وابستگی بودجه به منابع نفتی به 24 درصد کاهش یافته است البته این موضوع بدون در نظر گرفتن منابع هدفمندی است که عمدتاً از محل فراورده‌های نفتی و گازی تأمین می‌شود.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس یادآور شد: در بخش مصارف، 45 درصد منابع عمومی به حقوق و دستمزد، 16 درصد به صندوق‌های بازنشستگی، 15 درصد به اعتبارات عمرانی، 9 درصد به بازپرداخت اصل اوراق مالی و 15 درصد به سایر مصارف اختصاص یافته است.

درآمدهای مالیاتی 2 برابر درآمدهای نفتی

در لایحه بودجه سال 1403 سهم درآمدهای مالیاتی تقریباً دو برابر سهم درآمدهای حاصل از فروش نفت و گاز است، بر این اساس، سهم درآمدهای پایدار در لایحه بودجه سال 1403 معادل 61.5 درصد است که افزایش حدود 11 درصدی را نسبت به بودجه امسال دارد.

درآمد نفت در لایحه بودجه 1403 حدود 614 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده و درآمد مالیاتی 1,122 هزار میلیارد تومان از سوی دولت پیش‌بینی شده است که تقریباً دو برابر درآمد نفت است.

به گزارش خبرنگار مهر رسیدن درآمدهای مالیاتی به میزان 2 برابر درآمدهای نفتی یکی از آرزوهای فعالان اقتصادی و اقتصاددانان بود که در سال 1403 محقق شد.