عصر اعتبار- در سال جاری ۷۳ درصد از اعتبارات هزینه‌ای و ۵۳ درصد از اعتبارات منابع بودجه عمومی از محل درآمدهای مالیاتی تأمین شده که حسابرسی مالیاتی مبتنی بر سیستم و کاهش رسیدگی دستی در این رشد تاثیرگذار بوده است.
به گزارش پایگاه خبری «عصراعتبار» به نقل از ایسنا، اتکای بودجه کشور به مالیات روند رو به رشد دارد. مالیات به عنوان یک درآمد پایدار که می‌تواند نقش بسزایی در کاهش وابستگی به نفت داشته باشد طی سال‌های اخیر افزایش یافته و به نظر می‌رسد راه‌اندازی سامانه مودیان و حسابرسی سیستمی از عوامل اصلی این رشد محسوب می‌شود.
آن‌طور که محمدهادی سبحانیان ـ رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور - گفته است از ابتدای سال تاکنون مجموع 1020 همت از درآمدهای مالیاتی وصول شده که رشد 47 درصدی نسبت به مدت مشابه به ثبت رسیده است. هم‌چنین درصد رشد نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی از سال 1397 تا امسال و به‌طور ویژه از سال 1400 تا 1402 رو به رشد بوده و به 7.7 درصد رسیده است. در سال 1403، 73 درصد از اعتبارات هزینه‌ای و 53 درصد از اعتبارات منابع بودجه عمومی از محل درآمدهای مالیاتی تأمین شد.
کاهش وابستگی به نفت در بودجه سال جاری نیز خود را نشان داد. مطابق لایحه بودجه سال 1403 سهم درآمدهای مالیاتی تقریبا دو برابر سهم درآمدهای حاصل از فروش نفت و گاز از سوی دولت در نظر گرفته شد. براین اساس، سهم درآمدهای پایدار در لایحه بودجه سال 1403 معادل 61.5 درصد بود که افزایش حدود 11 درصدی را نسبت به بودجه سال قبل داشت. در سوی مقابل فروش نفت و گاز سهم 22.8 درصدی در بودجه داشته که کاهش 6.2 درصدی را نسبت به سال قبل از آن نشان می‌دهد. فروش دارایی‌های سرمایه‌ای نیز 25.3 درصد بودجه را شامل شد.
رییس سازمان امور مالیاتی می‌گوید در منطق جدید در حوزه ارزش افزوده و مالیات‌های مستقیم کاری که دولت انجام می‌دهد حرکت به سمت اظهارنامه پیش فرض است که سازمان امور مالیاتی، اطلاعات را مبتنی بر داده‌ها و صورتحساب‌های الکترونیکی پر کرده و برای مؤدی ارسال می‌کند و شخص یا آن را می‌پذیرد یا اعتراض ثبت می‌کند.
در این راستا اجرای پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان علی‌رغم پیچیدگی‌هایی که دارد جزء لبه مالیات‌ستانی هوشمند در دنیا است. منظور از سیستمی شدن نظام مالیاتی این است که بتوان رسیدگی‌ها را به صورت سیستمی انجام داد و مؤدی دیگر متکی به نظر ممیز نباشد. سال گذشته حدود یک میلیون اظهارنامه مستغلات اجاری دریافت شد که تا پیش از آن ممیز رسیدگی می‌کرد و سهم بسیار ناچیزی در درآمدهای مالیاتی داشت. اکنون این مسئله به واسطه سیستمی سازی رفع شده است.
کامران غضنفری - نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی - در ارتباط با احصاء اطلاعات فروش با تکیه بر پایگاه جامع اطلاعاتی سازمان امور مالیاتی و رشد چشم‌گیر حسابرسی هوشمند و سیستمی در بخش مالیات بر عملکرد سال 1402 گفته است: مهم‌ترین نتیجه مثبت سیستمی شدن امور مالیاتی کشور این است که حتی‌الامکان از دخالت فردی در تعیین میزان مالیات پرداختی مودیان جلوگیری می‌کند. در این روند، نقش افراد و سلیقه آن‌ها کم می‌شود. سیستمی شدن نظام مالیاتی کشور باعث می‌شود که کارشناس مالیاتی با چندین مودی سرو کار نداشته باشد و کارها با سهولت و سرعت بیشتری پیش می‌رود.
هم‌چنین فتح‌الله توسلی - عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی - با بیان اینکه حسابرسی سیستمی نظام مالیاتی در سال 1402 منجر به کاهش 67 درصدی حسابرسی دستی پرونده مالیاتی اشخاص حقوقی شده است، اظهار کرد که نظام مالیاتی سیستمی و هوشمند به این معناست که اطلاعات به‌طور مستقیم وارد سیستم می‌شود و سیستم به‌طور خودکار محاسبات لازم را انجام می‌دهد که این امر نه‌تنها از خطاهای انسانی جلوگیری می‌کند بلکه از بروز فساد نیز پیشگیری می‌کند، زیرا هیچ فردی نمی‌تواند در فرآیند محاسبات دخل و تصرف کند، چون این سیستم به‌عنوان یک ماشین محاسباتی عمل می‌کند که فقط براساس داده‌های ورودی و محاسبات مشخص شده، نتیجه‌گیری می‌کند.
بنابراین گزارش، بر اساس ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم، دولت موظف به راه‌اندازی سیستم‌های هوشمند برای حسابرسی سیستمی در نظام مالیاتی شده است. این اقدام، ضمن افزایش شفافیت، موجب می‌شود که پرداخت مالیات به‌صورت دقیق و عادلانه انجام شود. در گذشته، روش‌های سنتی مالیات‌گیری باعث نارضایتی بسیاری از مؤدیان مالیاتی شده بود، اما اکنون با اجرای حسابرسی‌های سیستمی، میزان خطاها کاهش یافته و روند اخذ مالیات نیز تسهیل شده است.
