عصر اعتبار- واژه لیزینگ (Leasing) در فرهنگهای لغت و اصطلاحات اقتصادی بهمعنای اجاره، اجارهدادن، اجارهکردن و اجاره اعتباری است و در اصطلاح، نوع خاصی از قرارداد اجاره است که بین دو یا چند نفر شخصیت حقیقی یا حقوقی به منظور بهرهبرداری از منفعت کالای سرمایهای یا مصرفی بادوام که قابلیت اجاره دارد منعقد میشود، بهگونهای که در پایان قرارداد مستاجر، مالک خواهد شد.
به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار» به نقل از عصر بازار، شرکتهای لیزینگ از جهت حجم فعالیت نیز چنان توسعه یافتهاند که روش تأمین اعتبارات از طریق لیزینگ میان سازوکارهای گوناگون اعتباری، بعد از وام و اعتبارات مستقیم بانکی در رتبة دوم قرار دارد و بیش از یک سوم اعتبارات از این طریق تأمین مالی میشوند.
صنعت لیزینگ از جهت قلمرو نیز گسترش بسیاری داشته است بهگونهای که امروزه از خرید کالاهای مصرفی بادوام گرفته تا انواع کالاهای سرمایهای چون هواپیماهای مسافربری، کشتیهای اقیانوسپیما، ماهوارههای مخابراتی، خطوط تولید صنایع و کارخانهها را در برمیگیرد.
امروزه لیزینگ به عنوان ابزاری مهم در استفاده و به کارگیری فناوری های جدید بدون در اختیار داشتن منابع سرمایه ای مطرح است. این صنعت در کشورهای توسعه یافته نقش مهمی ایفا می کند، به نحوی که بیش از 30 درصد سرمایه گذاری ها در این کشورها از طریق لیزینگ صورت می گیرد.
لیزینگ، سرمایه لازم برای انجام سرمایه گذاری ها را با نرخ معقول فراهم می کند و با تأمین منابع مالی و اعتباری ضروری، شتاب به فعالیت های تولیدی و خدماتی می دهد. از سویی، مشکل اصلی فرایندهای تولید را که همان کمیت و کیفیت سرمایه است، به نحو مؤثری تقلیل داده و زمینه رشد فعالیتهای اقتصادی را فراهم می کند.
اهمیت لیزینگ در توسعه اقتصادی:
عوامل موثر بر تقاضا برای لیزینگ
قیمت محصولات لیزینگ با توجه به ساختار سرمایه هر شرکت و بر اساس میانگین موزون هزینه سرمایه (نرخ سود تسهیلات، نرخ اوراق مشارکت، بازده مورد توقع سهامداران و هزینه سایر منابع) و هزینه های اداری و عملیاتی تعیین می شود. این قیمت باید در مقایسه با قیمت محصولات جایگزین یعنی وام و تسهیلات بانک ها و سایر موسسات مالی و اعتباری و نیز نرخ سود در بازار غیررسمی رقابتی باشد. هزینه های جانبی شامل کارمزد، حق الزحمه کارشناسی، هزینه بیمه اعتباری و هزینه وثایق نیز تاثیر مستقیمی بر تقاضا برای لیزینگ دارد. مدت اجاره با مبلغ اقساط رابطه معکوس دارد و باعث افزایش تقاضا برای لیزینگ خواهد شد. سرعت در ارائه خدمات که ناشی از ارتباط نزدیکتر با مشتری و بوروکراسی کمتر شرکت های لیزینگ است، یکی از عوامل موثر بر تقاضا برای لیزینگ را تشکیل می دهد.
شرایط اقتصادی (رونق یا رکود) نیز بر حجم تقاضا تاثیر دارد و عموماً در دوران رونق اقتصادی تقاضا برای لیزینگ افزایش می یابد و در دوران رکود تقاضای کمتری وجود دارد.
با توجه به نرخ تورم، کاهش قدرت خرید مصرف کنندگان، افزایش قیمت تولیدات خودروسازان داخلی و همچنین خودروهای خارجی، افزایش تقاضای لیزینگ پیش بینی می شود.
سرمایه شرکت های لیزینگ داخلی در مقایسه با شرکت های لیزینگ خارجی بیانگر اندک بودن منابع مالی این شرکت ها می باشد و دسترسی لیزینگهای مستقل و وابسته به اعتبار بانکی مشکل شده است. رکود بازار سرمایه به نوعی جمع آوری نقدینگی از طریق افزایش سرمایه را مشکل کرده است. از سویی دیگر، انتشار اوراق مشارکت با نرخ سود بالا، هزینه های تأمین مالی این شرکت ها را افزایش داده است. این درحالی است که با وجود مشکلات فوق، صنعت لیزینگ در ایران روبه رشد است. قراردادهای فروش و اجاره مجدد برای تأمین سرمایه در گردش در حال افزایش است. علاوه بر این تقاضای بخش های پزشکی و خدماتی پایدار می باشد.
در حال حاضر، شرکت های فعال در صنعت لیزینگ در زمینه محدودی به فعالیت می پردازند که عمدتاً مرتبط با صنعت خودروسازی است و تنوعی در فعالیت های شرکت های لیزینگ وجود ندارد. این در حالی است که، شرکت لیزینگ صنعت و معدن یکی از معدود شرکت هایی است که پرتفوی متنوعی از سرمایه گذاری های اجاره ای را نگهداری می کند.
ماهیت صنعت لیزینگ سالیان سال درحال تغییر بوده است. شرکت ها و مؤسسه های تجاری که در گذشته در بخش لیزینگ تجهیزات فعال بوده اند، اکنون وظایفی از جمله لیزینگ مالی تجهیزات یا فاینانس و لیزینگ تجهیزات را پذیرفته اند. این تغییر در مفهوم گسترده اجاره به شرط تملیک (hire purchase) به عنوان یک مکانیزم تأمین مالی منعکس می شود. در بسیاری از کشورها، اجاره به شرط تملیک منبع عمده درآمد شرکت های لیزینگ است و در سایر کشورها نیز تنها محصول موجود در بخش لیزینگ می باشد.
در کل میتوان گفت با وجود شرایط جدید حاکم بر فضای اقتصادی و مالی در سطح کلان کشور، صنعت لیزینگ در ایران جای رشد و وارد شدن به فضاهای جدیدتری دارد. که تعریف این فضاهای جدید باعث افزایش رونق و در نهایت منجر به افزایش سودآوری این صنعت می شود. حتی با تغییر فضای مالی کشور این صنعت می تواند نقش بسیار پر رنگتری در آینده به عنوان تامین مالی پیدا کند.
شاخص صنعت لیزینگ در بورس تهران از ابتدای سال 1394 تاکنون رشدی در حدود 32 درصد را تجربه کرده است.
سعید خدایی، کارشناس ارشد بازار سرمایه