عصر اعتبار- یک اقتصاددان باسابقه ایرانی با ابراز نگرانی نسبت به خروج سرمایه از کشور میگوید: تا زمانی که سرمایهگذاران خودمان در فکر انتقال امکانات خود به خارج از کشورند هیچ سرمایهگذار خارجی به کشور نخواهد آمد مگر آنکه بهدنبال رانت باشد.
به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار» به نقل از اقتصادنیوز، محمد مهدی بهکیش عنوان میکند: «امروز برخی از صادرکنندگان نمیتوانند کالای خود را به نام ایران صادر کنند یا آنکه نمیتوانند پول آن را به راحتی دریافت کنند. بهعلاوه بازگشت شرایط سیاسی - بینالمللی کشور به وضعیت عادی را طولانیمدت میبینند. در نتیجه تعدادی از آنان به فکر افتادهاند تا بخشی از خط تولید خود را به کشورهای دیگر منتقل کنند.»
این اقتصاددان باسابقه ایرانی حتی کشورهای جایگزین ایران برای سرمایهگذاران ایرانی را نام برده و نگرانی خود را این گونه ابراز کرده است: «کشورهایی چون گرجستان یا جمهوری آذربایجان و... که فقط یک ساعت فاصله پروازی با ما دارند و حتی از بندرعباس به تهران نزدیکتر و ارزانتر هستند، مقصد جدید فعالان اقتصادی هستند تا بتوانند کالای خود را به نام آن کشورها صادر کنند. در مقابل آن کشورها نیز شرایط ایران و جهان را درک کردهاند و به سرعت راه ورود ایرانیان و سرمایه آنان به کشور خود را تسهیل کردهاند. اگر این روند سرعت گیرد یا گسترش یابد موضوع ایجاد اشتغال در کشور را به روندی معکوس یعنی به روندی برای کاهش اشتغال و درآمد در ایران تبدیل خواهد کرد. سوال آن است که چگونه میتوانیم با تغییر شرایط کسبوکار، انتقال واحدهای تولیدی به خارج از کشور را غیراقتصادی کنیم قبل از آنکه با مصیبتی دیگر چون فرار مغزها و سرمایهها مواجه شویم.»
بهکیش در ادامه از رنگ باختن تدریجی امیدهای ناشی از اجرای برجام مینویسد و اظهار میکند: «توافق برجام امید بسیار ایجاد کرده است ولی بهتدریج رنگ میبازد؛ زیرا که برای دستیابی به نتایج ملموس در کسبوکار نیاز به اقدامات دیگری بود که انجام نشد و به همین دلیل در مواردی امیدها در مسیر ناامیدی قرار گرفت. البته همه میدانیم که قرار نیست مشکلات 50 ساله اقتصاد ایران در چند ماه حل و فصل شوند ولی انتظار آن بوده و هست که راستای سیاستگذاریهای اقتصادی پس از برجام مسیر روشنی را در پیش روی کسبوکار گذارد و امکان برنامهریزی را برای مدیران آن بهوجود آورد تا از مسیر گسترش فعالیتها و سرمایهگذاری و صادرات، رونق اقتصادی برای خود و کشور ایجاد کنند. طی 30 سالی که کشورمان گرفتار جنگ و تحریمها بود، زیربناهای اقتصادی مستهلک شدند، در حالی که نظام اقتصادی جهان در همین دوران، تغییر فراوان کرد و ما در ایران هیچگاه فرصت پیدا نکردیم مکانیزمهای اقتصادیمان را با آنچه روال متداول در جهان شده و البته میتواند منافع ملی ما را هم تامین کند، هماهنگ کنیم و کمبودها را جبران کنیم.»
به گفته او، به عنوان یک مصداق بازسازی زیرساختهای فیزیکی کشور چون فرودگاه، جاده، بندر و... احتیاج به تکنولوژی و سرمایه فراوان دارد که فعلا ایران فاقد آن است.
بهکیش سپس مصداقهای دیگری را مطرح میکند و در عین حال میگوید: «ممکن است برخی کشورهای صاحب تکنولوژی و سرمایه و موسسات مالی آنان علاقه جدی برای همکاری با ایران نداشته باشند یا حتی با حاکمیت ایران دشمنی داشته باشند، ولی همان کشورها نیازمند همکاری با ایران هستند؛ زیرا که ظرفیتهای عموما ناشکفته ایران را میشناسند و خریدار آن هستند. برخی با درک نادرست از اقتصاد مقاومتی فکر میکنند که اگر بیشتر به درون کشور بپردازیم و با استفاده از امکانات داخلی کشور را اداره کنیم، در آینده شرایط بهتری خواهیم داشت. آیا واقعا میتوان در این دنیای جهانی شده، صرفا با اتکا به منابع داخلی کشور را اداره کرد؟از دید کارشناسی آشنا به شرایط بینالمللی این کار امکانپذیر نیست. هیچ کشوری نمیتواند بدون تعامل با کشورهای دیگر اقتصاد کشورش را بهدرستی اداره کند حتی آمریکا. بدون نفوذ در بازارهای صادراتی و ایجاد کار برای تحصیلکردگان بیکار کشور که هر روز بر تعدادشان افزوده میشود، نخواهیم توانست رشدی پایدار بهوجود آوریم.»
در نهایت نیز این اقتصاددان چنین نسخهای را ارائه میکند: «توصیه کارشناسی آن است که باید هرچه زودتر روابط بینالمللی را گستردهتر کنیم و با استفاده از الگوی برجام و تجربه بسیار خوبی که بهدست آوردهایم برنامه مذاکره با کشورهای مرتبط جهت ایجاد تعامل و جذب تکنولوژی، سرمایه و نیروی انسانی را تنظیم کنیم و بهخصوص بهمنظور دسترسی به بازار برای گسترش صادرات کالا و خدمات اقدامهای مورد نیاز را به عمل آوریم، ولی این روابط به نتیجه مطلوب نخواهد رسید مگر آنکه فضای کسبوکار در کشور جذبکننده سرمایهگذار بهجای دفعکننده آن باشد. نکته آخر اینکه تا زمانی که سرمایهگذاران خودمان در فکر انتقال امکانات خود به خارج از کشورند هیچ سرمایهگذار خارجی به کشور نخواهد آمد مگر آنکه بهدنبال رانت باشد.»