عصر اعتبار- انتخاب دونالد ترامپ به عنوان چهلوپنجمین رییسجمهور ایالات متحده امریکا در حالی جهان را در بهت و حیرت فرو برد که حتی سرشناسترین تحلیلگران هم او را به عنوان پیروز این انتخابات پیشبینی نکرده بودند.
به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار» به نقل از اقتصاد آنلاین، بسیاری براین باور هستند که حضور ترامپ در راس امریکا به ضرر اقتصاد ایران است و نقطه خطر آن را هم بیش از هرچیز در اجرای برجام میبینند و برخی کارشناسان و البته مسوولان دولتی میگویند برجام یک تعهد است و هیچ رییسجمهوری نمیتواند آن را باطل کند. اما فصل مشترک تمامی واکنشها به رییسجمهور شدن ترامپ، غیرقابل پیشبینی بودن وی و ایجاد فضای نااطمینانی بر اقتصاد است.
هیجانزدگی بازارها
رویکرد ترامپ میتواند تاثیر مهمی بر اقتصاد این کشور و بهطور کلی اقتصاد جهان داشته باشد. همانطور که در ساعات نخستین اعلام رسمی خبر پیروزی ترامپ، بازارهای جهانی هم به این موضوع واکنش نشان داد و شاخص بورس جهانی بهشدت افت کرد. البته بورس ایران هم همگام با تغییراتی که در بورس جهانی اتفاق افتاد، به این خبر واکنش نشان داد. هرچند شوکی که روز گذشته در پی پیروزی ترامپ در انتخابات بازارهای جهانی رخ داد اثری کوتاهمدت خواهد بود اما نمیتوان از آثار میانمدت و بلندمدت این پیروزی بر بازارها چشمپوشی کرد. به هر حال واقعیتی که وجود دارد این است که تا مدتی نامعلوم فضای نااطمینانی در اقتصاد سیطره خواهد داشت؛ نااطمینانی که بعد از تجربه رأی برگزیت (رأی به خروج انگلستان از اتحادیه اروپا) و سقوط بازارهای سهام، افزایش قیمت طلا و کاهش ارزش برابری پوند در مقابل دلار، نیز شاهد آن بودیم. این در حالی بود که اقتصاد بریتانیا حداکثر 4درصد از کل اقتصاد دنیا را تشکیل میدهد اما اقتصاد امریکا با یک سهم 23درصدی از کل اقتصاد دنیا، پیروزی ترامپ و نامشخص بودن واکنشهای آتی او در قبال موضوعات جهانی، فضای نااطمینانی جهانی را بیش از پیش افزایش خواهد داد. به احتمال زیاد، طی روزهای آتی، باید منتظر سقوطهای بزرگ در بازارهای مالی باشیم و در آینده نیز، غیرقابل پیشبینی بودن ترامپ، کار اقتصاد و سیاست دنیا را با گرههای جدید مواجه خواهد کرد.
روابط اقتصادی و تجاری با ایران
در میان مواضعی که ترامپ پیش از این در خصوص موضوعات مختلف در پیش گرفته بود، یکی از مهمترین آنها رویکرد او به برجام بود که حاکی از عدم پایبندی وی به این پیمان بود. البته حرفهای وی در این زمینه ضد و نقیض به نظر میرسید. در حالی او از پاره کردن سند برجام سخن به میان آورده بود که در جای دیگری از سختگیریاش در نظارت بر اجرای برجام تاکید کرده بود. در این میان، رویکرد ترامپ به توافق برجام میتواند تاثیر مهمی در روابط اقتصادی ایران با سایر کشورها داشته باشد. شاید عملاً ترامپ نتواند برجام را به گفته خودش پاره کند اما میتواند با اتخاذ مواضع منفی نسبت به این پیمان، سایر کشورها را در برقراری روابط اقتصادی و تجاری با ایران دچار تردید کند. البته پیش از این نیز بسیاری از همپیمانان امریکا برای آغاز همکاری اقتصادی با ایران منتظر بازخوردهای مطمئنی از کاخ سفید بودند و به همین دلیل از سرگیری روابط اقتصادی با ایران را به تعویق انداختند. براین اساس، گرچه با توجه به توافق برجام، تحریمهای بینالمللی علیه ایران لغو شده است، اما موضع متزلزل کاخ سفید به برجام میتواند تردیدهایی را در کشورهای مختلف ایجاد کند که همکاری اقتصادی با ایران برای آنها عواقب منفی به همراه نداشته باشد. تا پیش از این نیز بانکهای مهم جهان، از همکاری با ایران امتناع میکردند تا از جریمههای سنگین احتمالی کاخ سفید به دلیل همکاری با ایران در امان باشند که حال با انتخاب ترامپ چنین رویکردی تشدید خواهد شد. بنابراین باید منتظر ادامه یافتن حالت انتظار برای وصل شدن ایران به اقتصاد جهان بود.
نفع اقتصادی یا سیاسی؟
هرچند تحلیلگران رویکرد ترامپ را بیشتر اقتصادی میدانند و براین باورند که اقتصاد برای او اهمیت بیشتری دارد تا سیاست خارجی، اما جهتگیری اقتصادی او بهطور قطع میتواند بر اقتصاد ایران تاثیر بگذارد. آنچه مسلم است، با این انتخاب و در پی نامشخص بودن و غیرقابل پیشبینی بودن برنامهها و سیاستهای دونالد ترامپ، روابط اقتصادی ایران هم در پی این انتخاب متاثر خواهد شد. بعید نیست پیروزی ترامپ، تحقق اهدافی که ایران از اجرای برجام دنبال میکرد را بیش از پیش به تعویق بیندازند.