عصر اعتبار- جریان گردش منابع در صندوق توسعه ملی حاکی از پرداخت بیش از ۳۶هزار میلیون دلار تسهیلات ارزی و بالغ بر ۶۶۰۰میلیون دلار سپرده گذاری در بانکهای عامل است.
به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار» به نقل از ایسنا، در روالی شاید متفاوت از قبل صندوق توسعه ملی که تا پیش از این گزارشهای عملکرد خود را عمدتا با تاخیر یکساله اعلام شده بود، گزارش عملکرد نیمه ابتدایی امسال را به فاصله کمتر از دو ماه منتشر کرده است! این در حالی است که گزارش عملکرد سال 1393 در خردادماه سال 1395 یعنی یکسال و سه ماه بعد اعلام شد و برای سال 1394 که اصلا گزارشی منتشر نشد تا عموم در جریان عملکرد صندوق توسعه ملی به عنوان محل نگهداری منابع ارزی برای نسلهای آینده قرار گیرند، اما گزارش عملکرد سال 1395 در حدود سه ماه گذشته و برای نیمه اول امسال نیز در فاصله کمتر از دو ماه منتشر شده است. این روند برای عدم ارائه گزاشهای عملکرد در دوره های اخیر که موجب عدم شفاف سازی در رابطه با عملکرد صندوق است جای سوال باقی میگذارد.
در گزارشهای عملکرد صندوق توسعه ملی محور اصلی، آخرین وضعیت پرداختی تسهیلات از محل منابع که به دو صورت تسهیلات ارزی و ریالی است تشریح میشود. عمده استفادهکنندگان از این تسهیلات را فعالان اقتصادی بخش خصوصی (اشخاص حقیقی و حقوقی)، بخش تعاونی و بنگاههای اقتصادی متعلق به موسسات عمومی غیردولتی تشکیل میدهند.
تسهیلات ارزی پرداخت شده در صندوق
گزارش عملکرد شش ماهه ابتدایی صندوق توسعه ملی در سال جاری نشان میدهد که بخش عمده از تسهیلات ارزی پرداخت شده از محل صندوق براساس مفاد بند «خ» اساسنامه و با عاملیت بانکهای طرف قرارداد پرداخت شده است. مبلغ کل تسهیلات ارزی اعلام وصول شده توسط صندوق توسعه ملی تا انتهای شهریورماه معادل 36 هزار و 40 میلیون دلار بوده است، از این مقدار تقاضای وصول شده حدود 34 هزار و 284 میلیون دلار، به مرحله تخصیص ارز رسیده است.
همچنین از مجموع تسهیلات ارزی مسدود شده حدود 19 هزار و 780 میلیون دلار به بخش خصوصی و تا 14 هزار و 504 میلیون دلار به طرحهای بنگاههای وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی اختصاص یافته است. از کل مبلغ مسدود شده برای پرداخت تسهیلات از طریق قراردادهای عاملیت ارزی تا 11 هزار و 216 میلیون دلار با همکاری بانکهای عامل و بانک مرکزی به مرحله ثبت رسیده است.
پرداختیها برای حوزه آب، خاک و کشاورزی
علاوه بر تسهیلات تخصیص یافته از طریق قراردادهای عاملیت، حدود 11 میلیارد دلار برای اعطای تسهیلات جهت اجرای طرحهای ملی مربوط به حوزه آب، خاک و کشاورزی اختصاص داده شده است که تا تاریخ پایان شهریورماه مبالغ مسدودی مربوط به این طرحها شامل هشت میلیارد دلار برای طرحهای مهار و تنظیم آبهای کشور، 1.5 میلیارد دلار برای طرحهای احیاء و توسعه اراضی کشاورزی استانهای خوزستان و ایلام، 500 میلیون دلار برای طرحهای انتقال آب به اراضی سیستان، 500 میلیون دلار برای طرحهای آبیاری تحت فشار و همچنین 500 میلیون دلار برای طرحهای آبرسانی به روستاها.
پرداختیها برای افزایش سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی
بررسی جزئیات عملکرد صندوق توسعه ملی در نیمه ابتدایی امسال نشان میدهد که در اجرای بند «الف» تبصره (4) قانون بودجه 1396 در مجموع حدود دو میلیارد و 300 میلیون دلار بابت افزایش سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی، طرحهای آبیاری تحت فشار، کمفشار و سامانههای نوین آبیاری، طرحهای آبرسانی روستایی و توسعه شبکههای آن، سازمان صداوسیما، تقویت بنیه دفاعی و مقابله با ریزگردها به نفع حساب خزانهداری کل کشور نزد بانک مرکزی مسدود شده است.
6639 میلیون دلار در بانکها سپرده گذاری شد
بخش دیگری از منابع صندوق توسعه ملی به سپردهگذاری در بانکها اختصاص یافته تا بانکهای سپرده پذیر از طریق اعطای تسهیلات این منابع را به طرحها و فعالیتهای مرتبط تخصیص دهند. این در حالی است که تا پایان شهریورماه حدود 6639 میلیون دلار در بانکهای عامل سپردهگذاری شده است.
اما ماده (8) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت که به استناد آن به صندوق اجازه داده شده است با رعایت قوانین مربوط به منظور صدور ضمانتنامه یا تامین نقدینگی برای پیش پرداخت و تجهیز کارگاه پیمانکاران خصوصی ایران که در مناقصههای خارجی برنده میشوند و یا شرکتهایی که موفق به صدور کالا یا خدمات فنی مهندسی شدهاند در بانکهای داخل و خارج سپردهگذاری ارزی کنند.
براین اساس گزارش صندوق توسعه ملی از این حکایت دارد در اجرای این ماده با توجه به درخواستهایی که از سوی بانکها مطرح شده شش فقره قرارداد سپردهگذاری با مجموع مبلغ حدود 400 میلیون دلار در سال جاری جهت امضاء به بانکهای عامل ارسال شده است. کشاورزی، پست بانک، پارسیان، تجارت، سامان و صنعت و معدن شش بانکی هستند که مشمول این سپردهگذاری شدهاند. این در حالی است که تنها بانکهای کشاورزی، پست بانک و پارسیان نسبت به بازگردانی نسخههای امضاء شده قراردادها اقدام کرده و صندوق معتقد است بانکهای مرتبط در پی آن هستند ابتدا متقاضیان واجد شرایط را شناسایی و متناسب با تقاضای واقعی برای موضوع این قانون اقدام کنند تا هزینه سپرده ارزی بدون تقاضای موجهی را عهدهدار نشوند.
تسهیلات پرداختی ریالی در صندوق توسعه ملی
اما از ابتدای تاسیس صندوق توسعه ملی بخشی از منابع بر اساس تکالیف قانونی به تسهیلات ریالی اختصاص داده شده است. این تسهیلات تا انتهای سال 1393 از طریق قرارداد عاملیت ریالی با بانکهای عامل پرداخت شد و از ابتدای سال 1394 و در اجرای حکم ماده (52) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، صندوق نسبت به سپردهگذاری ریالی در بانکهای خصوصی و دولتی جهت اعطای تسهیلات ریالی به طرحهای اقتصادی این حکم اقدام کرده است. به عبارتی صندوق صرفا به توزیع سپردههای ریالی اقدام میکند و نقشی در تخصیص موردی تسهیلات به طرحها و فعالیتها ندارد و این مسوولیت به عهده بانکها قرار گرفته است.
از محل قراردادهای عاملیت ریالی حدود 11 هزار و 880 میلیارد تومان به طرحها و پروژههای معرفی شده از طرف بانکهای عامل اختصاص یافته است که تا پایان شهریورماه امسال از مجموع این رقم که به بانکها پرداخت شده، حدود 6750 میلیارد تومان به صندوق برگشته و از اصل مبالغ پرداختی حدود 5130 میلیارد تومان نزد بانکها تحت عنوان تسهیلات جاری باقی مانده است.
بر اساس این گزارش، از ابتدای سال جاری تا پایان شهریورماه صندوق نسبت به سپردهگذاری در بانکهای دولتی و خصوصی جهت اعطای تسهیلات ریالی به طرحهای اقتصادی اقدامی نداشته است. میزان سپردهگذاریهای انجام شده توسط صندوق در بانکهای دولتی و خصوصی در بازه شش ماهه ابتدای سال جاری در مجموع حدود 4210 میلیارد تومان بوده که در این شرایط جمع سپردهگذاریهای انجام شده از ابتدای سال 1394 تا پایان نیمه اول امسال به حدود 15 هزار و 250 میلیارد تومان میرسد.
از این مبلغ در پایان شهریورماه امسال 98 فقره قرارداد به مبلغ 6234 میلیارد تومان جهت تخصیص تسهیلات به متقاضیان دارای اعتبار اختصاص پیدا کرده است. همچنین گزارشهای ثبت شده در سامانه مدیریت فرآیند تسهیلات صندوق توسط بانکها از این حکایت دارد که در نیمه اول امسال از محل قراردادهای فعال حدود 3500 میلیارد تومان به متقاضیان اختصاص پیدا کرده که سرجمع این مبلغ از ابتدای سال 1394 تا پایان شهریورماه سال جاری حدود 7900 میلیارد تومان است.