عصر بازار

کارشناس ارشد اقتصادی ؛

شفافیت بودجه بخشی از حقوق شهروندی است

عصر اعتبار- حذف جدول شماره ۱۷ از بودجه سالانه کشور با واکنش های متفاوتی مواجه بوده است. برخی اعتقاد دارند این اقدام رییس جمهوری می تواند گام موثری در جهت شفافیت بودجه تلقی شود.

شفافیت بودجه بخشی از حقوق شهروندی است
نسخه قابل چاپ
چهارشنبه ۰۶ دی ۱۳۹۶ - ۱۰:۳۲:۰۰

    به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار» به نقل از ایرنا، تحویل بودجه سالانه کشور به مجلس شورای اسلامی با حاشیه های فراوانی همراه بود. یکی از این حاشیه های حذف جدول شماره 17 از بودجه سالانه کشور است.
    جدولی که بر اساس آن، تعدادی موسسه فرهنگی بدون آنکه تحت نظارت سازمان بازرسی و دیوان محاسبات و دیگر نهادهای نظارتی قرار گیرند، از بودجه دولتی ارتزاق کرده و پاسخگوی دولت و ملت نیز نبوده‌اند.
     برای واکاوی این اقدام رییس جمهوری و میزان اجرایی شدن آن در بودجه سال 1397 گفت وگویی تفصیلی با «مهدی پازوکی» کارشناس مسائل اقتصادی انجام داده است.


    متن کامل این گفت وگو در زیر آمده است؛
     اقدام دولت در حذف جدول شماره 17 با استقبال و انتقادات فراوانی مواجه شده برخی این اقدام دولت را با هدف کاهش هزینه دانسته و برخی دیگر آن را اقدامی سیاسی تلقی می کنند. به عنوان یک اقتصاددان این اقدام رییس دولت دوازدهم را چگونه ارزیابی می کنید؟
    ** پازوکی: یکی از ویژگی های یک بودجه خوب شفافیت آن است و ما باید به گونه ای بودجه را تنظیم کنیم که همه بدانند این بودجه در چه زمینه ای و کجا مصرف می شود. از مشکلاتی که اقتصاد ایران عدم شفافیت و بی انضباطی اقتصادی می باشد که سند مالی بودجه را دچار بی انضباطی مالی کرده است.
    در این راستا بخشی از اعتبارات بودجه در جدول شماره 17 به کسانی داده می شد که کمتر پاسخگو بودند و این خود نشان از عدم شفافیت دارد. این در حالی است که مردم حق دارند از شفافیت بودجه در دفتر ریاست جمهوری تا یک اداره کوچک با خبر باشند.

    اقدام دولت در جهت شفاف سازی بودجه برخی از نهادها چه تاثیری در هزینه کشور خواهد گذاشت؟
    ** پازوکی: حذف جدول 17 نشانی از شفافیت است و رییس جمهوری با این کار توانست اقدام مهمی در مسیر شفافیت بودجه انجام دهد. ایجاد شفافیت نه تنها انضباط مالی را به همراه خواهد داشت بلکه منافع ملی و هزینه های اضافه را نیز کنترل خواهد کرد. انضباط مالی یکی از مهمترین اقداماتی است که باید در سند بودجه سالانه کشور قرار گیرد.
    البته شفاف سازی تنها در بودجه نیست بلکه در تمامی زمینه ها باید این امر باید نصب العین مسوولان قرار گیرد.
    هر چه میزان شفافیت دولت در زمینه تامین بودجه نهاد های غیر دولتی و دولتی شفافیت بالا باشد می شود امیدوار بود که نورافکنی که رییس جمهوری در زمینه نظارت بر بودجه از آن سخن گفتند پررنگ تر باشد.

    با حذف جدول شماره 17 از بودجه سالانه، آیا می توان امیدوار بود که دولت در بودجه های بعدی اقدامات موثرتری برای حذف موارد هزینه زا انجام دهد؟
    **پازوکی: اینکه ما در شرایط کنونی پیشنهاد دولت برای حذف جدول شماره 17 بودجه را تمام شده تلقی کنیم اشتباه است چون لایحه بودجه سال بعد پس از پیشنهاد رییس جمهوری از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار می گیرد.
    بسیاری از نهادها و افرادی که در جدول شماره 17 قرار دارند به پیشنهاد نمایندگان مجلس در این جدول قرار گرفته اند. لذا احتمال می رود این پیشنهاد حسن روحانی از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی رد و دوباره جدول شماره 17 در بودجه سال 1397 گنجانده شود.
    اگر هم مجلس با این پیشنهاد موافقت کند باز اتفاق چندان مهمی نخواهد افتاد چون نهادهای بودجه ستان از جدول شماره 17 به زیر مجموعه سایر سازمان ها رفته و از آن طریق پول خواهند گرفت ولی تنها تفاوت در این است که سازمان در زمینه این پول ها باید پاسخگو باشد.

     با این شرایط حذف هزینه های اضافه نیازمند هماهنگی مجلس شورای اسلامی و دولت است این هماهنگی چه زمانی شکل خواهد گرفت؟
    **پازوکی: مجلس شورای اسلامی نه تنها باید بودجه این نهادها را کاهش دهد بلکه باید آنها را تحت فشار قرار داده تا گزارشی از عملکرد خود را منتشر کنند. این حق شهروندان است بدانند که بودجه در چه جایی هزینه می شود و برون داد آن چیست.
    برای کاهش هزینه های جاری لازم است تمامی هزینه های حاشیه ای و نهادهایی که ضرورت آنچنانی برای این بودجه ها ندارند حذف شوند تا هم انضباط مالی ایجاد و هم کسری های بودجه کشور تامین شود.
    در برخی مواقع برای تامین بودجه افراد و نهادهای زیر مجموعه جدول شماره 17 بودجه نظارتی وجود ندارد به عنوان مثال در دولت نهم و دهم بودجه کلانی در اختیار شخصی به اسم «حمید مولانا» قرار گرفت و هیچ گاه کسی متوجه نشد این بودجه برای چه اموری است.
    تنها دلیلی که ایشان توانست این کار را انجام دهد اعتماد رییس جمهوری وقت بود و الان هم هیچ کدام از شهروندان از فعالیت و اقدامات وی اطلاعی در دست ندارند.


    با وجود اینکه در شرایط کنونی مشکلات اقتصادی از مهمترین مسائل کشور به شمار می آید آیا امکان کاهش هزینه های بودجه سالانه وجود دارد یا نه؟
    **پازوکی: ادعا می شود که وابستگی به بودجه نفتی باید کاهش پیدا کند این کاهش به دو صورت است یا از طریق افزایش مالیات باید صورت گیرد یا اینکه حاشیه های هزینه زای بودجه حذف شود. اگر از طریق مالیات افزایش پیدا کند می شود گفت درآمد های دولت از فروش نفت به سمت مالیات سوق داده می شود. ما اگر ما روش دیگر را انتخاب کنیم باید هزینه ها اصلاح شود یعنی حاشیه های هزینه زا و غیر ضروری بودجه باید حذف کنیم و نسبت به هزینه کرد نهادها و سازمان هایی که به آنها بودجه پرداخت کردیم نظارت داشته باشیم.

     انضباط مالی یکی از مهمترین لازمه های بودجه سالانه است اما چنین بودجه هایی می تواند به راحتی انضباط مالی را به هم بریزد چرا تا کنون گامی در زمینه نظارت بر این سازمان و افراد برداشته نشده است؟
    **پازوکی: این هزینه ها و موارد مشابه ناشی از صرفه جویی نکردن دولت ها در سال های پیشین است. در حالی که بسیاری از نهادها و افراد نیازمند بودجه نبوده یا بودجه کمی لازم داشتند بودجه های کلان برای آنان پیشنهاد داده شده و دولت خود عامل هزینه تراشی است.
    در شرایط کنونی چند صد دانشگاه دولتی و نیمه دولتی تازه تاسیس در حوزه پیام نور و علمی کاربردی وجود دارد که از بودجه دولتی ارتزاق می کنند اما سوال این است که آنها چه کارکردی دارند.
    در حالی دانشگاه و موسسات وابسته به افراد و شخصیت ها در کشور بودجه های آن چنانی از دولت دریافت می کنند که در بسیاری از استان ها به ویژه سیستان و بلوچستان مدارس دوره ابتدایی با مشکلات فراوانی روبرو هستند. حال سوال این است این موسسات واجب هستند یا مدارسی که وظیفه علم آموزی و آگاهی بخشی دارند؟ کشور ما گران اداره می شود و شفافیتی که مردم باید در جریان بودجه قرار دهد وجود ندارد.

     وجود چنین حاشیه هایی چه آسیبی برای بودجه عمومی و همچنین هزینه های جاری کشور دارد؟
    ** پازوکی: در حالی که هزینه های متعدد به بهانه های مختلف بر بودجه کشور تحمیل می شود در حاشیه شهرها و کلانشهرها مردمانی در فقر اقتصادی و اجتماعی زندگی می کنند.
    گران اداره شدن کشور هزینه های سرسام آوری نیز به همراه خواهد داشت یکی از نتایج این شیوه از مدیریت بودجه، تحمیل فقر به جامعه است.
    واقعیت تحمیل هزینه های فراوان به کشور فقر است که شکاف طبقاتی را نیز به همراه خواهد آورد. این قدم دولت در جهت حذف بودجه شماره 17 یک اقدام امیدوار کننده است که اگر با همکاری مجلس شورای اسلامی همراه باشد می تواند تحول به شمار آید.

    به عنوان یک اقتصاددان چه پیشنهادی برای خروج از این شرایط ارائه می کنید؟
    **پازوکی: کاهش هزینه ها و قطع بودجه اشخاص و سازمان هایی که نیاز به بودجه های آنچنانی ندارند مهم ترین راهکار برای انضباط مالی است در این زمینه دولت و مجلس می توانند با هم فکری بودجه ای برای سال بعد تدوین کنند که برای کشور هزینه زا نباشد.

    برچسب ها
    پورسعید خلیلی