به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار»، بر اساس آموزه های اسلامی عدالت، امنیت و رشد اقتصادی به عنوان اهداف مکتب اقتصاد اسلامی مطرح هستند که تحقق و پیگیری آنها برای رسیدن به رفاه و عدالت عمومی و اجتماعی ضروری است.
در مطلبی که تقدیم می گردد امکان تامین مالی کسب و کارها و پروژه های اجتماعی در چارچوب نظام اقتصادی اسلام در بازار سرمایه ایران به اجمال بررسی می شود.
یکی از نظام های اقتصادی در دنیا اقتصاد اسلامی است که این نظام اقتصادی در ایران پس از انقلاب اسلامی اجرایی شده و و قوانین و نهادهای لازم برای اجرای آن ایجاد شده است؛ در واقع در نظام اقتصاد اسلامی می بایست اهداف، اصول و چارچوب های اساسی با توجه به آموزه های دینی تعریف شود.
برای نظام های اقتصادی چهار هدف تعیین شده است که عبارتند از: اهداف غایی، اهداف عالی، اهداف میانی و اهداف جاری. در نظام اسلامی هدف غایی تربیت و هدایت مردم برای رسیدن به قرب الهی و شایستگی برای بندگی خداوند است. در مرتبه بعدی هدف عالی نظام اقتصاد اسلامی عدالت است و اهداف میانی در این نظام اقتصادی، رفاه عمومی، رشد و امنیت اقتصادی است و در نهایت اهداف جاری برنامه ها و سیاست هایی هستند که نظام اقتصادی برای رسیدن به اهداف میانی و عالی در پیش می گیرد.
چنین برنامه هایی ضرورت ندارد که به طور مستقیم از طرف آموزه های دینی تایید شوند؛ ولی باید در چارچوب موازین اسلامی و نیز در راستای اهداف میانی و نهایی باشند. این گونه اهداف در چارچوب سه هدف: تثبیت، توزیع و تخصیص دسته بندی می شوند.
بیش از یک دهه است که اصطلاحاتی نظیر کسب و کار اجتماعی، تامین مالی اجتماعی، سرمایه گذاری اجتماعی و اوراق قرضه اجتماعی وارد ادبیات مالی در نظام های اقتصادی مختلف شده است که با استفاده از فرهنگ و باورهای مردم و نیز جهت دهی انگیزه های اجتماعی آنان، تامین مالی پروژه هایی با تاثیرات اجتماعی مهم انجام می شود. در واقع در تامین مالی و کسب و کار اجتماعی فقط به بُعد اقتصادی انسان ها توجه نمی شود بلکه به بُعد اجتماعی و انگیزه مفید بودن افراد جامعه نیز توجه می شود .
پیاده سازی مدل قرض الحسنه تامین مالی جمعی نیز در سال های اخیر در ایران اجرایی شده است. یکی از ابتکارات قابل توجه در زمینه تأمین مالی کسب و کارهای کارآفرینانه که به طور خودجوش با استفاده از برنامه های اجتماعی به وجود آمده و به ویژه برای مراحل نوزادی و نوپایی کسب و کارها بسیار مناسب است؛ تأمین مالی جمعی در بستر قرض الحسنه است.
تأمین مالی جمعی، حاصل پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات از طریق Web 2.0 است که زمینه مبادله وجوه در بستر اینترنت را فراهم آورده است. تأمین مالی جمعی در واقع جمع آوری وجوه مردم از گوشه و کنار جهان است که گونه ای از نوآوری های باز و اجتماعی به شمار می‌رود.
این روش تأمین مالی که در شرایط سخت اقتصادی و نرخ بالای بیکاری، یکی از سودمندترین ابزارهای تأمین مالی در توسعه کارآفرینی است، قالب های متفاوتی دارد که عبارتند از اهدا، قرض (وام)، پاداش و مشارکت. این روش، علاوه بر برخورداری از ویژگی مدیریت ریسک در چارچوب خِرَد جمعی، مزیت دیگری نسبت به سرمایه گذاری خطرپذیر دارد که عبارت است از تجمیع بلوک های کوچک سرمایه و فراهم کردن فرصت سرمایه گذاری برای آن دسته از متقاضیانی که تاکنون امکان ورود به صنعت سرمایه‌گذاری خطرپذیر را نداشته اند.
تأمین مالی همواره یکی از چالش های اساسی ایجاد و توسعه کسب و کارهای نوپا بوده است. از این رو در دهه های اخیر،در سطح جهان نوآوری هایی نظیر موسسات سرمایه گذار مخاطره پذیر، فرشتگان کسب و کـار، شـتابدهندگان و... بـه منظور ایجاد جایگزین برای نهادهای تامین مالی سنتی نظیر بانکها صورت گرفته است، که هر کدام برخی از خلاء های موجود تأمین مالی در مراحل مختلف کسب و کارهای کارآفرینانه را مرتفع می سازند و در کنار آن به برخی از نیازهای ضروری دیگر در این کسب و کارها نظیر نیاز کارآفرین به مشاوره و کسب تجربیات، نیاز به سـرمایه های اجتمـاعی حامیان و حتی سرمایه های انسانی نیز پاسخ می دهند.
اما در این باره باید توجه داشت که بانک هایی در کشور راه اندازی شده اند که اوراق قرض الحسنه و تامین مالی کسب و کارهای اجتماعی را یکی از محورهای اصلی فعالیت خود قرار داده اند.
پرداختن به وظایف و مسئولیت های اجتماعی در بانک قرض الحسنه مهر ایران که با سرمایه اولیه 15 هزار میلیارد ریالی در آذرماه 1386 تاسیس شده است نمودی ویژه دارد؛ به طوریکه در حال حاضر بانک قرض الحسنه مهر ایران بزرگترین بانک کشور است که در بخش تخصصی قرض الحسنه فعال است و زیرساخت ها و بسترهای مناسب برای عرضه اوراق قرض الحسنه و تامین مالی کسب و کارهای اجتماعی را فراهم کرده است.
این بانک قرض الحسنه با تاکید بر الگوهای بانکداری اسلامی در راستای توانمندسازی و تقویت توان اقتصادی قشرهای مختلف مردم جامعه و نیز تلاش برای کاهش فقر و رفع محرومیت های اقتصادی به ویژه در مناطق کمتر برخوردار کشور فعالیت می کند.
این بانک از طریق پرداخت تسهیلات قرض الحسنه در حوزه های اشتغال و کارآفرینی، معیشت، ازدواج، درمان و حمایت از مددجویان سازمان های حمایتی و سازمان های مردم نهاد به بهبود شاخص های اقتصادی در جامعه کمک نموده و با چشم انداز «تلاش برای توسعه رفاه اجتماعی و دستیابی به جامعه توسعه یافته» برنامه های مسئولیت اجتماعی خود را در محورهای کاری هم چون توسعه آموزش با اولویت دانش آموزان مناطق محروم، توسعه بهداشت و سلامت با اولویت توانبخشی آسیب دیدگان اجتماعی، حفاظت از محیط زیست و توسعه فعالیت‌های مردم‌محورِ زیست محیطی ، پیشگیری و کاهش آسیب‌های اجتماعی با اولویت توانمند‌سازی مددجویان و توانخواهان سازمان‌های حمایتی، توانمند سازی و ریشه کنی فقر، تحقق حقوق شهروندی و حمایت از جوانان و ازدواج و تشکیل خانواده تدوین و اجرا می کند.
بانک قرض الحسنه مهر ایران، پرداخت تسهیلات قرض الحسنه با کارمزد 4 درصد را از جمله اولویت ها و تکالیف خود می داند تا از این طریق، با تحریک تقاضا، نقش موثری در رونق وضعیت اقتصادی جامعه ایفا کند که در این راستا گام های ارزنده ای برای ارتقای وضعیت مالی و معیشتی برداشته شده است.
به عنوان مثال، در پرداخت طرح ضربتی اعطاء وام ازدواج، در شهریورماه سال جاری 17 هزار فقره وام ظرف کمتر از دو ماه پرداخت شد که این عدد نشان از موفقیت بانک قرض الحسنه مهر ایران در میان سایر بانک های کشور در این بخش دارد. در واقع می توان گفت پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج یکی از رسالت‌های اصلی و اجتماعی این بانک است.
بانک قرض الحسنه مهر ایران تکالیفی نیز در قبال نهادهای کمیته امداد و بهزیستی دارد بطوریکه دولت سالانه سهمیه‌ای با عنوان میزان کمک به افراد تحت پوشش این نهادها در نظر می‌گیرد و این بانک نیز مکلف به پرداخت این تسهیلات است.
آمارها نشان می دهد بیش از 30 درصد تسهیلات پرداختی این بانک، به افرادی اعطاء شده که نزد بانک قرض الحسنه مهر ایران حساب ندارند. این افراد می‌توانند افراد تحت پوشش کمیته امداد یا بهزیستی باشند. هم چنین این بانک بر اساس تکلیف خود، تسهیلاتی متناسب با نیازهای سایر مشتریان نیز پرداخت می‌کند.
در ادامه ایفای نقش بانک قرض الحسنه مهر ایران در بخش مسئولیت های اجتماعی باید گفت، تاکنون بیش از 15 میلیارد ریال کالاهای مود نیاز دانش‌آموزان مناطق محروم با همکاری وزارت آموزش و پرورش تهیه شده و در اختیار این دانش آموزان قرار گرفت. در زلزله اخیر استان کرمانشاه نیز قرار است سه خانه بهداشت و 3 مدرسه روستایی در این استان توسط این بانک احداث شود که آغاز به کار عملیات اجرایی آن در دستور کار قرار دارد.
امید است بانک قرض الحسنه مهر ایران بتواند در راستای رسیدن به اهداف بلند بانکداری اسلامی در کشور موفق باشد و مسئولیت های اجتماعی خود را با تکیه بر اراده اجتماعی برای ایجاد کسب و کارهای حلال و قرض الحسنه ایفا نماید.