عصر اعتبار- فرآیند مدیریت ریسک بخشی اساسی از عملیات بیمهگری محسوب میشود و نمیتوان نظارت این بخش را از فرآیندهای دیگر بیمه گری مانند نظارت مالی جدا دانست. در کشور ما نظام نظارت مالی و بررسی توانگری مالی بر پایه و اساس ریسک است و شرکتهایی که از مدیریت ریسک ضعیفتری برخوردارند، به شدت در توانگری مالی آنها تاثیر داشته و موجب کاهش آن میشود.
به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار»، مدیریت ریسک در حقیقت راهکاری علمی برای مواجهه با مشکل ریسکهای خالصی است که یک فرد یا سازمان با آنها مواجه میشود و در آن بیمه به عنوان یکی از راهکارهای متعدد برای اقدام در مورد چنین ریسکهایی مورد توجه قرار میگیرد. به طور کلی مدیریت ریسک را میتوان بررسی راهکارها و تدابیر لازم برای کاهش احتمال وقوع ریسک و همچنین کاهش دامنه خسارت در صورت وقوع آن تعریف کرد.
بنابراین وظیفه اساسی مدیریت ریسک اداره منطقی ریسک به منظور محافظت از داراییهای فعلی و آتی بنگاههای اقتصادی است. مدیریت ریسک به معنی پیشگیری و حذف مطلق خطرها و از بین بردن احتمال تحقق آنها نیست بلکه کاهش نگرانی از وقوع حوادث به حداقل ممکن و کاهش دامنه خسارات و آثار مالی در صورت تحقق خطر تا حد امکان است.
با توجه به دو هدف اساسی مدیریت ریسک که به آن اشاره شد، میتوان گفت در شرکتهای بیمه ریسکهای مختلفی وجود دارد که مهمترین آنها در آییننامه توانگری مالی شناسایی و اندازهگیری شده است. بنابراین میتوان نتیجه گرفت در شرکتهای بیمه با مدیریت ریسک مطلوب نسبت توانگری شرکت حفظ میشود و یا بهبود مییابد و عدم توجه به آن موجب کاهش نسبت توانگری میشود.
میتوان ریسکهای قابل مدیریت در شرکتهای بیمه را احصا کرد و نحوه مدیریت مناسب آنها را بررسی کرد که پرداختن به آن مجال و فرصت مناسب خود را میطلبد اما باید به این نکته توجه داشت که توجه ناکافی به مفهوم و مبانی مدیریت ریسک در یک سازمان از طرف مدیران راهبر میتواند آینده سازمان را به مخاطره اندازد و از طرف دیگر، بیتوجهی از سوی مدیران میانی موجب عدم دستیابی به بخشی از اهداف و وظایف سازمان خواهد شد.
عموما در جوامع دارای نظام اقتصادی آزاد هدف اساسی و نهایی مدیریت به حداکثر رساندن سود شرکت و به بیانی جامعتر به حداکثر رساندن ارزش شرکت برای سهامداران آن است که به صورت ارزش سهام در بازار متبلور میشود که به عنوان یک پیشفرض مهم در تصمیمگیریهای مدیران به حساب میآید که با تنظیم برنامههای عملیاتی و مالی مناسب و اجرای بهموقع آنها با نظارت کافی بر نحوه اجرا حاصل میشود.
در کلیه موارد ذکر شده توجه به مدیریت ریسک از قبیل شناخت ریسکهای مربوط، ارزیابی و کنترل ریسکها، انتقال ریسکها به طرق مفید خصوصا کسب پوششهای اتکایی لازم از الزامات حیاتی و اساسی است.
برای تبیین نقش و جایگاه مدیریت ریسک و علوم اکچوئری در شرکتهای بیمه، نگاه اجمالی به آییننامههای مصوب شورای عالی بیمه در مورد مذکور میتواند راهگشا باشد. به موجب آییننامه «نحوه محاسبه و نظارت بر توانگری مالی موسسات بیمه»، مفاهیم زیر تعریف شده است:
توانگری مالی: توانایی مالی موسسات بیمه برای پوشش ریسکهای پذیرفتهشده خود است.
ریسک بیمهگری: ریسکهایی که موسسه بیمه به دلیل صدور بیمهنامه و قبولی اتکایی با آن مواجه است.
ریسک بازار: ریسکهایی که موسسه بیمه به دلیل نوسان قیمت دربازار با آن مواجه است.
ریسک اعتبار: ریسکهایی که موسسه بیمه به دلیل احتمال عدم انجام تعهدات مالی توسط طرفهای معامله خود با آن مواجه است.
ریسک نقدینگی: ریسکهایی که موسسه بیمه به دلیل عدم کفایت داراییهای جاری برای ایفای تعهداتش با آن مواجه است
بنابراین از دید مقام ناظر، شرکتهای بیمه میتوانند با 4 ریسک مهم به ترتیب اشاره شده مواجه باشند که در آییننامه مذکور چگونگی ارزیابی و محاسبه آن به تفصیل آمده است.
مدیریت هریک از ریسکهای چهارگانه نیازمند برنامه و سازوکارهای لازم است که میباید توسط هیات مدیره شرکت تعیین و به مورد اجرا گذاشته شود. علاوه بر آن نظارت کافی نیز توسط مقام ناظر صورت پذیرد. خلاصه آنکه شرکتهای بیمه از یک طرف نیازمند سرمایه مناسب هستند و از طرف دیگر باید تدابیری بیندیشند که در مقابل ریسک بیمهگری از پرتفوی مناسب بیمهای در مقابل ریسک بازار تنوع سرمایهگذاری منابع، در مقابل ریسک اعتبار و نقدینگی عدم انباشت مطالبات را مدیریت و کنترل کنند.
از سوی دیگر علوم اکچوئری یا اکچوئرال را میتوان یکی از علوم اساسی در فعالیت بیمه به شمار آورد. به طور کلی در شرکتهای بیمه با توجه به برآورد احتمالات و محاسبات آماری و مالی مهم در این خصوص، توجه و دقت درمحاسبات فنی در کلیه زمینهها خصوصا تعیین حق بیمه مناسب از ضرورتهای اساسی و بنیادی شرکتهای بیمه است که عدم توجه به آن میتواند مخاطرات جدی برای آنها فراهم سازد.
به سادگی میتوان دریافت اولا شرکتهای بیمه در معرض ریسکهای متنوعی در بخشهای مختلف عملیاتی، سرمایهگذاری و غیره است که مدیریت آنها نیازمند آموزش و بهروزرسانی اطلاعات کارشناسان و مدیران است. بنابراین پیشنهاد میشود اقدامات اساسی و مستمر درخصوص ارتقای دانش نقشآفرینان صنعت بیمه در حوزه مدیریت ریسک صورت پذیرد.
معصوم ضمیری | مدیرعامل بیمه پاسارگاد