به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار» به نقل از ایبِنا، آمار شاپرک از دامنه مبلغی تراکنش‌های ابزار پذیرش بیانگر این است که در 59/50 درصد تراکنش‌های موبایلی زیر 5 هزار تومان، 72 درصد تراکنش‌های اینترنتی و 66/74 درصد تراکنش‌های کارت‌خوان‌های فروشگاهی زیر 25 هزار تومان هستند که این آمار بیانگر سهم بالای تراکنش‌های خرد در شبکه پرداخت است که کارمزدهای این بخش هزینه سنگینی را بر بدنه شبکه بانکی کشور بدون ایجاد منفعتی تحمیل می‌کند و ادامه این روند صنعت بانکی را از توسعه در بخش زیرساخت در بخش پرداخت به دلیل عدم سوداوری باز می دارد. از اینرو اصلاح نظام کارمزد یکی از اولویت های صنعت پرداخت در سال جاری است که با توجه به توجه نهاد ناظر به دلیل مقاومت ها از سوی نهادهای دیگر هنوز اجرایی نشده است.

بر اساس آمار شاپرک از فروردین ماه 97  بالغ‌بر 1449 میلیون تراکنش باارزش 1178 هزار میلیارد ریال در شبکه الکترونیک پرداخت کارت پردازش‌ شده که نسبت به اسفندماه کاهش 37 / 17 درصدی در تعداد و کاهش 39 / 38 درصدی در ارزش ریالی داشته است که البته این امر به دلیل افزایش خرید و فروش ها در ماه پایانی سال بسیار معمول است.

تراکنش‌های فروردین‌ماه 1397 به نسبت ماه مشابه سال 1396 ازنظر تعدادی 85 /29 درصد و ازنظر ریالی 08 / 17 درصد رشد داشته است. اما بخشی از رشد ارزش ریالی تراکنش‌ها ناشی از تورم در مدت موردبررسی بوده است. ازجمله سایر عوامل تأثیرگذار بر رشد تعداد و مبلغ تراکنش‌های شاپرک، می‌توان به افزایش تعداد ابزارهای پذیرش، دارندگان کارت، کارت و افزایش میل به استفاده از شیوه‌های مختلف پرداخت الکترونیکی به‌جای استفاده از پول فیزیکی، اشاره کرد.

افزون بر این، در مجموع 8.451.358 ابزار پذیرش فعال سیستمی در فروردین سال 97 در شبکه شاپرک وجود دارد که از این عدد کارت‌خوان‌های فروشگاهی با سهم 43/80 درصدی برابر با 6.797.035 ابزار، بیشترین سهم بازار را به خود اختصاص داده و ابزار پذیرش موبایلی با سهم 3/59 درصدی و رقم 52.065.646 به ترتیب در جایگاه‌های سوم قرارگرفته است.

دامنه مبلغی تراکنش‌های ابزارهای پذیرش شبکه

دامنه مبلغی تراکنش‌های هر سه ابزارهای پذیرش یعنی "کارت‌خوان فروشگاهی"، "ابزار پذیرش موبایلی" و "ابزار پذیرش اینترنتی" در فروردین‌ماه 1397 ترسیم‌شده نشانگر نتایج زیر است: دامنه مبلغی تراکنش‌های ابزار کارت‌خوان فروشگاهی بر اساس نحوه کارمزد بانک‌های پذیرنده به سه بخش زیر 5000 تومان، 5001 تا 25000 تومان و همچنین بالای 25 هزار تومان در نظر گرفته‌ شده است.

90 درصد تراکنش‌های کارت‌خوان‌های فروشگاهی زیر 500 هزار تومان بوده‌اند

در فروردین‌ماه 1397، تعداد تراکنش‌های با مبلغ زیر 5000 تومان در ابزار کارت‌خوان فروشگاهی با سهم 37/ 28 درصدی برابر با 364.392.483 عدد تراکنش بوده است. همچنین تعداد تراکنش‌های در محدوده مبلغی 5001 الی 25 هزار تومان با سهم 38/38 درصدی معادل با 493.011.311 عدد تراکنش بوده و کل تعداد تراکنش‌های با مبلغ بالای 25 هزار تومان با سهم 26/68 درصدی برابر با 342.742.875 عدد تراکنش است. همچنین سهم تراکنش‌های مانده گیری نیز از کل تراکنش‌های ابزار کارت‌خوان‌های فروشگاهی 6/58 درصد بوده است. همچنین بیشترین تعداد تراکنش‌های ابزار کارت‌خوان فروشگاهی دارای مبلغی بین 5001 تا 15000 تومان است.

بر اساس این گزارش، با توجه به نمودار دامنه مبلغی ابزار کارت‌خوان فروشگاهی می‌توان بیان کرد که بیش از 90 درصد تراکنش‌های ابزار پذیرش کارت‌خوان فروشگاهی دارای مبلغ کمتر از 500 هزار تومان است.

72 درصد تراکنش‌های اینترنتی زیر 25 هزار تومان

بر اساس نمودار بالا، بیشترین تعداد تراکنش‌ها در ابزار پذیرش اینترنتی در بازه 5001 تا 15000 تومان قرار گرفته‌اند و این بازه 79 / 28 درصد از کل تراکنش‌ها را در برمی‌گیرد. در این ابزار پذیرش حدود 72 درصد کل تراکنش‌ها دارای مبلغ کمتر از 25 هزار تومان هستند.

در حدود 60 درصد تراکنش‌های موبایلی زیر 5 هزار تومان

شرایط در دامنه مبلغی تراکنش‌های ابزار پذیرش موبایلی کاملا متفاوت با ابزار پذیرش اینترنتی و کارت‌خوان فروشگاهی است، به‌ نحوی‌که 19 / 36 درصد مجموع تراکنش‌ها دارای مبلغ کمتر از دو هزار تومان و 50 / 59 درصد تراکنش‌ها دارای مبلغ کمتر از  5 هزار تومان بوده‌اند. با توجه به استفاده عموم جامعه از کارت‌های شارژ با مبلغ در حدود 5 هزار تومانی و همچنین اقبال فراوان ابزار پذیرش موبایلی به‌ منظور تهیه کارت‌های شارژ اپراتورهای مختلف، می‌توان حضور حداکثری تراکنش‌های موبایلی در دامنه مبلغی کمتر از 50، 000 ریال را توجیه کرد. با توجه به ممنوعیت ارائه خدمت خرید کالا و خدمات با استفاده ابزار پذیرش موبایلی در دی‌ماه 1394 از سوی بانک مرکزی، شکل فوق صرفا نمایشی از دامنه مبلغی خدمت پرداخت قبض و خرید شارژ تلفن همراه توسط ابزار پذیرش موبایلی هست. نکته قابل‌توجه در خدمت پرداخت قبض و خرید شارژ تلفن همراه توسط ابزار پذیرش موبایلی، اعمال محدودیت سقف مبلغی 2 میلیون ریالی هست که در نمودار بالا به‌خوبی نمایانگر انجام تراکنش‌ها با مبلغ حداکثر تا این سقف است.

بر اساس این گزارش، اکثر تراکنش های انجام شده در ابزار پذیرش موبایلی زیر 5 هزار تومان و اغلب برای خرید شارژ تلفن همراه استفاده می شود. پرداخت کارمزد در این بخش نیز بر عهده بانک های پذیرنده است از این رو در این بخش بانک ها بدون بهره مندی از رسوب پول مجبور به پرداخت هزینه بالایی هستند. کارشناسان معتقدند اگر نهاد ناظر سریعتر قوانین کیف پول در کشور را ابلاغ کند، عمده تراکنش ها در این بخش که بسیار خُرد هستند از طریق کیف پول و به شیوه آفلاین انجام می شود، البته به منظور استقبال مردم از شیوه های پرداخت آفلاین مهم ترین اصل اصلاح نظام کارمزد است.

سال گذشته بانک مرکزی به منظور اصلاح نظام کارمزد فعالیت های جدی را در دستور کار داشت و بر اساس شنیده ها، در فرآیند اصلاح نظام پرداخت قرار بود کارمزد برخی تراکنش‌های خرید مانند خرید شارژ به طور کامل از دارنده کارت دریافت و در مورد دیگر تراکنش‌های خرید هم تا سقف مشخصی از مبلغ، کارمزد توسط دارنده کارت و از مبلغی به بالا توسط پذیرنده پرداخت شود. این طرح قرار بود در پایان سال گذشته نهایی و از سال 97 اجرایی شود اما اکنون با گذشت دوماه از ابتدای سال هنوز شاهد تغییری در این بخش نبوده ایم و همچنان بانک ها بار کارمزدی تراکنش های خُرد و انبوه در صنعت پرداخت را به دوش می کشند.