عصر اعتبار- بازار سرمایه در روندهای نزولی و صعودی، یک صنعت را به عنوان لیدر انتخاب و بخش بزرگی از رفتار بازار سرمایه خود را با رفتار صعودی یا نزولی صنعت لیدر هماهنگ میکند. در حال حاضر نیز صنعت بانکداری لیدر بلامنازع بازار سرمایه است؛ چرا که چند هفتهای است که در کانون توجه فعالان بازار قرار گرفته و به همین دلیل هم، حجم و ارزش معاملات شرکتهای بانکی فعال در این صنعت نیز قابل توجه است.
به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار»، یکی از بزرگان این صنعت که میتوان گفت در حال حاضر لیدر صنعت بانکداری است، بانک ملت است. این بانک با توجه به چند خبر مثبتی که حوالی آن وجود دارد، موفق شده توجه بخش اعظمی از نقدینگی موجود در بازار را به خود جلب کند. در ادامه به خبرهای مثبت پیرامون این بانک خواهیم پرداخت؛ اما قبل از آن به گزارش شش ماههای که توسط این بانک در روزهای گذشته منتشر شد میپردازیم تا وضعیت عملیاتی و غیر عملیاتی این بانک بیش از پیش برای فعالان بازار سرمایه روشن شود.
در گزارشات قبلی بانک ملت، مشخص شده بود که این بانک در سال 97 قادر به شناسایی 163 ریال سود به ازای هر سهم است. این پیش بینی از عملکرد بانک در گزارشات شش ماهه که توسط شرکت منتشر میشود، می تواند تا حدودی قابل اطمینانی راستی آزمایی شود. از آنجایی که گزارشات شش ماهه عملکرد نیمی از سال را به تصویر میکشد، از اهمیت ویژهای بین فعالان بازار برخوردار است و از سوی دیگر، وضعیت عملیاتی شرکت تا حدود زیادی در گزارش شش ماهه نشان داده میشود. در گزارش شش ماهه بانک ملت نیز نکات بسیار مثبتی در راستای بررسی وضعیت عملکردی شرکت منتشر شده است که به بررسی آنها میپردازیم.
اولین نکتهای که در گزارش شش ماهه بانکها مورد توجه قرار میگیرد، درآمدهای مشاع شرکت است که مجموع دو فاکتور، درآمدهای مشاع بانک را تشکیل میدهد.. بانک ملت در شش ماهه سال 96 موفق شده بود 67 هزار میلیارد ریال سود و وجه التزام تسهیلات اعطایی کسب کند که بخش اصلی درآمدهای مشاع بانک را تشکیل میدهد. نکته قابل توجه عدم تغییر این فاکتور در گزارش شش ماهه سال 97 است. این بانک در شش ماهه نخست سال 97 نیز تقریبا به همان میزان سود کسب کرده که در نوع خود جالب است. اما فاکتور بعدی که بخش دیگری از درآمدهای مشاع بانک به شمار میرود، سود حاصل از سرمایه گذاری و سپرده گذاری است که این بخش از فعالیت عملیاتی بانک نسبت به مدت مشابه سال گذشته 89 درصد افزایش داشته است. بانک ملت در شش ماهه سال 97 حدود 85 هزار میلیارد ریال درآمد شناسایی کرده است که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 11 درصد افزایش داشته است. در نگاه اول به فعالیت بانک ملت، مشاهده میکنیم که این بانک موفق شده در نیمه نخست سال 97 روند قابل قبولی را در فرآیند کسب درآمدهای مشاع به ثبت برساند. فارغ از خبرهای مثبت عملیاتی و غیرعملیاتی که پیرامون این بانک وجود دارد، بانک ملت موفق شده است کارنامه قابل قبولی را در بخش فعالیتهای مشاع خود به ثبت برساند. با توجه به شرایط بحرانی که بانکها در سال گذشته داشتند، به نظر می رسد وضعیت صنعت بانکداری در سال جاری دچار تغییر و تحول شده و می توان امید داشت تا در شش ماهه دوم سال جاری وضعیت بانکهای کشور نسبت به شش ماهه نخست نیز بهتر شود. اما یکی از مهمترین اصولی که میتواند در مقوله بهبود درآمدهای مشاع بانکها نقش مهمی ایفا کند، بازگشت تسهیلات اعطایی به بانک است. متاسفانه یکی از معضلات صنعت بانکداری در حال حاضر عدم بازگشت تسهیلات اعطایی است. این صنعت باید راهکار مناسبی را با مشورت بانک مرکزی در راستای ارزیابی درست افرادی حقیقی و حقوقی که اقدام به دریافت تسهیلات میکنند، تدوین کند تا مطالبات سوخت شده و مشکوک الوصول بانکهای کشور به حداقل برسد. به هر حال صنعت بانکداری از جمله صنایعی است که فعالیتهای عملیاتی آن با ایجاد سپرده و اعطای تسهیلات سروکار داشته و اگر در این چرخه خللی ایجاد شود، قطعا نتیجه آن در درآمدهای مشاع بانک قابل مشاهده خواهد بود. اما بخشی قابل توجهی از درآمدهای بانک صرف پرداخت سود سپرده به مشتریان بانک میشود. در خصوص بانک ملت نیز این قانون پابرجا بوده و این بانک در نیمه نخست سال 97 حدود 75 هزار میلیارد از درآمدهای مشاع کسب شده را به سپرده گذاران پرداخت کرده است. این رقم در مقایسه با سال گذشته تغییر قابل توجهی نداشته است و بنایراین، میتوان نتیجه گرفت که سهم بانک ملت از درآمدهای مشاع 10 هزار میلیارد ریال است.
از سوی دیگر، درآمدهای غیرمشاع بانک نیز به میزان 38 هزار میلیارد ریال است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود 5 درصد کاهش را تجربه کرده است. همانطور که مشاهده میشود، درآمدهای غیرمشاع بانک در مقایسه با درآمدهای مشاع بانک بیشتر بوده که امید میرود در سالهای بعد درآمدهای مشاع بانک نسبت به درآمدهای غیرمشاع آن افزایش یابد.
اما پس از بررسی بخش درآمدی بانک، نوبت به بخش هزینهای بانک ملت میرسد. قبل از ورود به این بخش، نکته کلی در خصوص وضعیت بانکهای نیمه دولتی در داخل کشور مطرح میشود. یکی از معضلات بانکهای دولتی و نیمه دولتی در داخل کشور، تعداد زیاد شعبات بانکها است. در گذشته و در سالهای قبل، زمانی که بانکداری الکترونیکی مرسوم نبود، دولت به دلیل ایجاد رفاه و همچنین اشتغال برای مردم تقریبا در تمامی شهرها و شهرستانها اقدام به تاسیس و احداث شعبات مختلف کرد. این روند احداث شعبه به شکلی بود که در حال حاضر نیز در کلان شهرها از جمله تهران، شاهد آن هستیم که در هر یک از خیابان ها یک شعبه از یک بانک مشخص وجود دارد. این در حالی است که اختلاف مسافتی دو خیابان به بیش از یک کیلومتر نمیرسد. اقدام دولت و بانکها در سالهای قبل قابل تقدیر بوده و نیت مثبت دولت و بانک را در برابر مردم به تصویر میکشد. اما در حال حاضر که بانکداری الکترونیکی حتی در شهرهای دور نیز جایگاه خود را پیدا کرده است، لزومی به وجود شعبات بانک با این گستردگی در سطح کشور وجود ندارد. هر چند جمع کردن شعبات نیز معضلات خود را دارد، اما به هر حال چاره ای جز این نیست و باید برای نجات صنعت بانکداری از هزینه های سرسام آور شعب که به روشنی در صورتهای مالی بانکها قابل رویت است، راه چارهای جست. اولین قدم برای این مهم جمع آوری شعبی است که بهره وری و کارآیی لازم را ندارد. این اقدام نیاز به مدیریت قوی دارد که امید است تا بانکها بتوانند از پس این مسئولیت خطیر سربلند بیرون بیایند.
در حال حاضر و در صورتهای مالی شش ماهه بانک ملت، شاهد آن هستیم که هزینههای کارکنان حدود 15 هزار میلیارد است که بخش اصلی هزینههای بانک را به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر، این فاکتور از هزینههای بانک نسبت به سال گذشته حدود 30 درصد افزایش یافته است.
در مجموع سود خالص بانک از فعالیت شش ماهه خود حدود 4 هزار میلیارد ریال بوده که این رقم سود منجر به سود 81 ریالی به ازای هر سهم در نیمه نخست سال 97 شده است. شایان ذکر است که بانک ملت در صورتهای مالی خود 9 هزار میلیارد ریال زیان انباشته دارد که این میزان در مقایسه با عملکرد شرکت، رقم خاصی نیست و به نظر میرسد بانک ملت میتواند در همین سال 97 این زیان انباشته را پوشش داده و از سال پیش رو قابلیت تقسیم سود را داشته باشد.
اما از جمله خبرهای مثبتی که حول و حوش بانک وجود دارد، می توان به تسعیر ارز اشاره کرد. از آنجایی که این بانک دارای تراز ارزی قابل توجهی است، سهامداران این بانک منتظر مجوز بانک مرکزی برای اجازه تسعیر نرخ ارز بانکها با نرخ ارز نیمایی هستند. هر چند مشخص نیست که آیا بانک مرکزی مجوز این اقدام را به بانک ها خواهد داد یا خیر، اما به هر حال سهامداران این بانک همچنان امیدوار منتظر رسیدن بخشنامه بانک مرکزی هستند.
از دیگر نکات مثبتی که پیرامون این بانک وجود دارد، افزایش سرمایه بانک است. به دلیل اصلاح ساختار مالی، این بانک میتواند اقدام به افزایش سرمایه کند و با توجه به اظهارات مثبتی که وزیر جدید اقتصاد در خصوص فعالیت بانکها اعلام کرده است، به نظر میرسد تا پایان سال جاری شاهد رخدادهای مثبتی در خصوص این بانک بزرگ کشور خواهیم بود.
محمود احترامی، کارشناس شرکت بین المللی آلپاری