به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار» به نقل از ایرنا، از نیمه سال 1400 روند پایه پولی و نقدینگی به موازات هم رو به کاهش گذاشت. از تابستان 1401 و همزمان با اقدام بانک مرکزی در تعیین نسبت ذخیره قانونی بالاتر برای بانک ها، پایه پولی مسیر خود را عوض کرد. از این مقطع به بعد پایه پولی از محل اضافه برداشت بانک‌ها از ذخایر بانک مرکزی رو به افزایش گذاشت تا جایی که به 45 درصد در فروردین 1402 رسید. در این مدت البته نرخ رشد نقدینگی همچنان کاهشی بود تا جایی که در فروردین 1402 به 33.1 درصد رسید.

منتقدان همزمان با بالا رفتن نرخ رشد پایه پولی، این شاخص را به عنوان عامل اصلی بروز تورم معرفی کرده و کاهش رشد نقدینگی را غیرموثر و موقتی می‌خواندند. بانک مرکزی در پاسخ به این اظهارات منتقدان، رشد پایه پولی را موقتی خواند و از فروکش کردن آن در سال جاری گفت.

رئیس کل بانک مرکزی آذر 1402 در مراسم اختتامیه همایش «اقتصاد ایران» گفت: یکی از مسائلی که این روزها رسانه‌ها به آن می‌پردازند رشد پایه پولی است که بین رشد نقدینگی و پایه پولی در بلند مدت رابطه‌ای هست اما در کوتاه مدت هیچ رابطه‌ای وجود ندارد. اگر چه معتقدیم که باید دو نرخ رشد کاهش یابد.

محمدرضا فرزین با اشاره به سیاست کنترل رشد ترازنامه بانک‌ها گفت: خود این سیاست علاوه بر اینکه باعث کاهش تورم می‌شود که در سال آینده آثار آن را می‌بینم از سوی دیگر سبب کاهش افزایش ناترازی بانک‌ها هم می‌شود.

او گفت: رشد پایه پولی در مهر 39.6 درصد شد در حالی که در ابتدای سال به بیش از 40 درصد رسیده بود و تا پایان سال به زیر 30 درصد می‌رسانیم که به نرخ رشد نقدینگی برسد.

با گذشت یک ماه از این اظهارات و انتشار آمارهای پولی، درستی این اظهارات ثابت شد. رشد پایه پولی کاهشی شد تا جایی که در آذر 1402 به 33.5 درصد رسید. اتمام فرآیند اضافه برداشت بانک‌ها که ناشی از افزایش نسبت ذخیره قانونی بود، فشار بر پایه پولی را پایان داد.

پایان روند صعودی اضافه برداشت بانک ها، رشد پایه پولی را مجددا با رشد نقدینگی همراه و مسیر آن را نزولی کرد. سقوط 5 واحد درصدی رشد پایه پولی در آذر، همگرایی کل‌های پولی در مسیر نزول را قوت بخشید.

مرور پیشینه ارقام رشد نقدینگی و پایه پولی نشان می‌دهد معدل این دو شاخص در آذر 1402 به کمترین رقم 4 سال اخیر کاهش یافته است.

شیب تند کاهش میانگین رشد نقدینگی و پایه پولی، اثر همراستا شدن رشد پایه پولی و نقدینگی در مسیر کاهش را به وضوح نشان می‌دهد. طبق اعلام رئیس کل بانک مرکزی، کاهش نرخ رشد نقدینگی و پایه پولی تا پایان سال تداوم خواهد داشت. محمدرضا فرزین در همایش اقتصاد ایران با اشاره به روند نزولی نرخ رشد پایه پولی و رشد نقدینگی گفت: هدفگذاری ما نیز کاهش رشد نقدینگی در پایان سال به سطح کمتر از 25 درصد و رشد پایه پولی به کمتر از 30 درصد است.

در صورت تحقق هدفگذاری بانک مرکزی برای کاهش رشد نقدینگی به 25 و پایه پولی به کمتر از 30 درصد در پایان سال جاری، میانگین این دو شاخص در مقطع مذکور به نزدیکی میانگین بلند مدت خواهد رسید.