به گزارش پایگاه خبری«عصر اعتبار» به نقل از اقتصادنیوز، در حوزه ادبیات ریسک تعاریف بسیاری در علوم مختلف ارائه شده است . بحث کنونی ما در این مقاله مختص مسائل سرمایه گذاری است . در ادبیات مرتبط با ریسک سرمایه گذاری با بیانی ساده آمده است : ریسک برابر است با میزان انحراف بازده واقعی از آنچه که پیش بینی کرده ایم. در این برداشت دو مفهوم ریسک مثبت و ریسک منفی را مورد بررسی قرار میدهیم .

اگر به تعریف بالا رجوع کنیم متوجه می شویم که این انحراف در فضای مالی به دو گونه صورت می پذیرد : 1- بازده واقعی > بازده مورد انتظار( میانگین)(1) 2- بازده واقعی< بازده مورد انتظار (میانگین) .

در منطق علوم اجتماعی و جامعه شناسی که با طبع انسانی سرو کار دارد ریسک به طور عموم در معنای منفی( مورد دوم ) آن به کار میرود . این همان ریسکی که به طور روزمره از آن نام می بریم و قصد دوری از آن را داریم . در حقیقت مفاهیمی مانند بیمه و تلاش برای کاهش این نگرانی ازین نوع ریسک نشات می گیرد .

حال که مفهوم ریسک به زبانی ساده آشنا شدیم. ببینیم که ریسک منفی و مثبت صنایع مختلف بورسی در این سالها چگونه بوده است . بر اساس داده های شرکت پردازش اطلاعات مالی اندیشه پارس ، شرایط برخی از صنایع به صورت زیر بوده است :

این سطوح ریسک برای بازدهی شاخص صنایع در بازه ماهانه از سال 91 تا کنون محاسبه شده اند .

همانطور که مشاهده می کنید؛انحراف بازدهی واقعی شاخص صنایع از میانگین های ماهانه در 3 سال اخیر چشمگیر است . در این میان بسیار شرکتها بوده اند که نماد معاملاتیشان برای مدت ها بسته بوده است و به تبع در محاسبه بازدهی و ریسک آورده نشده اند . با چشم پوشی از محدودیتهای بازدهی شاخص صنایع میتوان دید که گروه گروه فلزات اساسی به صورت شاخصی از نوسان بازدهی واقعی(نسبت به میانگین) کمتری نسبت به سایر گروه ها برخوردار بوده .

حال باید از خود بپرسیم آیا توان قبول این سطح از نوسان بازدهی را داریم؟ این سوال اساسی به ما کمک میکند که در رویارویی با بسته های پیشنهای شرکتهای سرمایه گذاری یا مشاوران سرمایه گذاری قدرت تصمیم صحیح داشته باشیم ، حتی اگر آنها به دنبال بررسی این شاخص مهم رفتاری ما نباشند.

به گزارش اقتصادنیوز، یکی دیگر از مفاهیم بنیادی و نسبتا جدید در سنجش ریسک ، ارزش در خطر (VaR) است . با گذر از مفاهیم محاسباتی ریاضی و آمار نهفته در آن به سراغ تعریف کاربردی آن میرویم .

ارزش در خطر معیاری است مبتنی بر احتمالات که از آن برای سنجش پتانسیل زیان شرکت ها ، صندوق ها، پرتفوی ها، معاملات و استراتژی ها استفاده می شود . هر گونه موقعیتی که شخص را در معرض زیان قرار دهد عاملی است بالقوه که با معیار VaR سنجیده شود .

VaRزیانی است که از حدی تجاوز می کند . پس، VaR معیاری است برای سنجش زیان حداقلی . دوم اینکه VaR مربوط است به یک احتمال فرضی . بنابراین ، می شود گفت که چند درصد احتمال وجود دارد که زیان مشخصی از حدی تجاوز کند . نهایتا ً، VaR برای مدت زمانی مشخصی تعریف می شود . پس انتظار این است که زیانی که بر اساس احتمالی فرضی از حدی تجاوز می کند در طول مدت زمانی معین روی دهد . فرق زیادی وجود دارد میان زیان هایی که به صورت روزانه، هفتگی، ماهیانه، فصلی و سالیانه رخ می دهند. زیان های بالقوه ای که در طول مدت های طولانی تر رخ می دهند بزرگتر از زیان هایی هستند که در طول مدت کوتاه تری رخ می دهند.

مثال زیر را که درباره  VaR مربوط به یک پرتفوی سرمایه گذاری است در نظر بگیرید: VaR برای پرتفوی در بازه یک روزه با احتمال 0.05 برابر است با 1.5میلیون تومان . حال ببینید که منظور از این گزاره چیست : یک احتمال 5 درصدی وجود دارد که پرتفوی مورد نظر فقط در یک روز دست کم 1.5میلیون تومان زیان به بار آورد .

باید تأکید کنیم که زیان یادشده حداقلی است و نه حداکثری . سوء برداشت های زیادی در باره ی مفهوم VaR وجود دارد و برخی می گویند که VaR همان زیان حداکثری است . از VaR می شود به عنوان زیان حداکثری نام برد ، اما باید با احتیاط از این جنبه معنای VaR استفاده کرد . وقتی از VaRبه عنوان زیان حداکثری نام می بریم، منظور این است که احتمال این زیان 0.95است . یا به عبارت دیگر ما 95 درصد مطمئنیم که پرتفوی بیش از 1.5میلیون تومان در یک روز زیان نمی دهد .

از سوی دیگر امکان ندارد که با قطعیت بتوانیم بگوییم که زیان حداکثری محتمل چقدر خواهد بود ، مگر اینکه بگوییم زیان حداکثری محتمل همان ارزش کل پرتفوی است . ما ترجیح می دهیم که VaR را به شکل زیان حداقلی با یک احتمال فرضی در نظر بگیریم . این رهیافت کمی محافظه کارانه تر است، زیرا به ما یاداوری میکند که زیان می تواند از این بیشتر هم باشد .

با این توصیفات به محاسبه این عامل در سطح احتمال 5درصد برای پرتفوی مطابق با شاخص 30 شرکت بزرگ در بازه روزانه میپردازیم :

یک احتمال 5 درصدی وجود دارد که پرتفوی مورد نظر فقط در یک روز دست کم 0.017530 درصد زیان به بار آورد .

یا برای پرتقوی مطابق با شاخص صنعت محصولات شیمایی داریم :

یک احتمال 5 درصدی وجود دارد که پرتفوی مورد نظر فقط در یک روز دست کم 0.0153 درصد زیان به بار آورد .

با دانستن این مفاهیم به راحتی می توانید سبد سرمایه گذاری خود را از بابت توازن ریسک و بازده بهینه کرده و نتایج مطلوب مورد انتظار خود را دریافت کنید .

بررسی های اقتصادنیوز نشان می دهد؛ متاسفانه گزارشهای کنونی که در بازار سرمایه منتشر می شود فاقد مسائل این چنینی هستند و بهمین دلیل است که بعضا ، سبد پیشنهادی برای سرمایه گذار از واقعیت مورد انتظار وی فاصله میگیرد. بر این اساس توصیه میشود مشاوران سرمایه گذاری بیش از پیش در راستای طراحی گزارش های این چنینی از سبدها و موقعیت های سرمایه گذاری اهتمام ورزند.