به گزارش پایگاه خبری«عصر اعتبار» به نقل از دنیای اقتصاد، با توجه به رشد روزافزون الکترونیکی شدن فعالیت های مالی در صنایع پیشرفته جهانی و اثرگذاری این فرایند در شفافیت اطلاعات و صورت های مالی ، ارایه خدمات بهینه به مشتری و یکپارچگی فرایند های مالی، لذا بررسی موانع و راهکارهای پیاده سازی بیمه الکترونیک در صنعت بیمه ایران و همچنین ریسک اجرای بیمه الکترونیک ضروری است .
مقدمه
از جمله خدمات الکترونیکی که امروزه در بیشتر کشورهای جهان مورد استفاده قرار می گیرد، بیمه الکترونیکی است که از عوامل مؤثر در توسعه صادرات کالا و خدمات محسوبمی شود.
بیمه الکترونیک به معنای عام به عنوان کاربرد اینترنت و تکنولوژی اطلاعات در تولید و توزیع خدمات بیمه ای اطلاق می گردد و در معنای خاص می توان آنرا به عنوان تأمین پوشش بیمه ای از طریق بیمه نامه ای اطلاق کرد که به طور آنلاین درخواست، پیشنهاد و مذاکره شده و قرارداد آن منعقد می گردد.
بیمه الکترونیک این امکان را به بیمه گر و بیمه گذار می دهد که به طور امن و صحیح به مبادله اطلاعات بپردازند، پرداخت های الکترونیکی را انجام دهند و از طریق امضاهای الکترونیکی به فوریتهایشان اعتبار بخشند. روند کشورهای توسعه یافته در صنعت بیمه بر بستر بیمه الکترونیک بوده اما در برخی کشورها از جمله کشورمان ، بعلت محدودیت های قانونی و نیز فنی ، امکان انجام عملیات مذکور ، به صورت کاملاً الکترونیکی فراهم نیست .

بیمه الکترونیک نیازها ، مزایا ء و چالش های آن در کشور
مبادلات تجاری از طریق اینترنت که بعنوان زیر مجموعه‌ای از تجارت الکترونیک است به شدت در حال افزایش است. . استفاده از پتانسیل‌های موجود در شبکه اینترنت در صنعت بیمه نیز روز به روز در حال گسترش است.
بر مبنای بررسی‌های میدانی موسسه پژوهشی ای‌سی‌نیلسن استفاده از اینترنت در صنعت بیمه نیز با سرعت بالایی در حال افزایش است. بر مبنای یافته‌های موسسه مذکور سهم انواع تراکنش‌های انجام یافته در طی یکسال گذشته از طریق اینترنت در بازار بیمه گسترش فراوان یافته است .
طبق آمار مؤسسه سوئیس ری در سال ????، بیمه الکترونیک ?تا ??% بازار بیمه را در اختیار داشته است. طبق بررسی انجام گرفته از 166 میلیون استفاده کننده در آمریکا 25% آنها از شبکه برای کسب اطلاعات بیمه ای استفاده می کنند که از آن میان 73% آنها استعلام نرخ را انجام می دهند.
در حال حاضر خدمات بیمه در دنیا به دو روش سنتی و الکترونیکی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه ارایه می شود. صنعت بیمه در ایران تقریباً به شکل سنتی اداره می شود و سیستم های موجود نیز جوابگوی حجم بالای فعالیت هایی که در این صنعت انجام می گیرد نیستند، با وجود اینکه شرکت های رقیب در خارج از کشور سعی می کنند کلیه فعالیت های خود را به سمت الکترونیکی شدن هدایت کنند، رقابت برای شرکت های ایرانی دشوار خواهد بود .
با ورود شرکتهای بیمه خصوصی در سال های اخیر به بازار بیمه کشور ، این شرکت ها در صدد سودآوری و جذب بیشتر مشتری بوده ، فلذا بر استفاده بیشتر از فناورری اطلاعات سرمایه گذاری می کنند. در این میان برخی از شرکت های بیمه خصوصی در کشورمان ، صدور بیمه نامه های الکترونیکی را در دستور کار خود قرار داده اند. بدین ترتیب، صنعت بیمه در حال گذار از مرحله سنتی و در آستانه رقابتی شدن است.
این امر ، نیازمند سه شرط اصلی است: 1 ) قانونی نمودن فعالیت ها 2 ) ایجاد ظرفیت و قابلیت ایجاد و بکارگیری خدمات الکترونیک در صنعت و تجارت و 3 ) امکان قبول و رد پیشنهاد از طریق شبکه .
لذا می بایست متولیان امر ضمن کارآمد کردن قوانین و مقررات و نیز توسعه و بروز نمودن زیرساخت ها در حوزه دیجیتال با نهادهای متولی و ناظر در کشور ، به این امر همت نمایند.
خدمات الکترونیک به شرکتهای بیمه تازه وارد به بازار امکان می دهد که از فرآیند پرهزینه و طولانی راه اندازی شبکه های سنتی فروش پرهیز کنند. بیمه الکترونیک، مشکلات بیمه سنتی را برطرف می کند، موانع ورود به بازار را کاهش داده، رقابت را افزایش می دهد، و در نهایت باعث افزایش سود عرضه کنندگان خدمات بیمه ای و ارتقای رضایت مشتریان می گردد.
از مزایاء عمده بیمه الکترونیکی می توان به این موارد اشاره نمود:
1) کاهش هزینه های مدیریتی و اداری و بهبود اطلاعات مدیریتی
2) کاهش کارمزد پرداختی به واسطه ها را از طریق فروش مستقیم بیمه نامه به مشتری
3 ) کاهش هزینه در بازار رقابتی برای شرکتهای بیمه و بالتبع برای مشتریان شرکتهای بیمه
4 ) افژایش ضریب نفوذ بیمه در کشور

عمده ترین موانع بیمه ای استقرار تجارت الکترونیک در صنعت بیمه کشورمان را می توان در مقوله های زمینه ای ، ساختاری و محتوایی دسته بندی می گردد.
از جمله چالشهای مهم در حوزه بیمه الکترونیک می توان به : ظرفیت پایین پذیرش بیمه الکترونیکی با توجه به زیرساختهای فعلی شرکت های بیمه ، عدم وجود امنیت قانونی بر معاملات الکترونیکی مرتبط مانند : امضاهای الکترونیکی ، فقدان نیروی متخصص لازم در زمینه بیمه الکترونیک ، کاهش امنیت شغلی برای کارکنان بیمه ، پیچیدگی و ریسک زیاد معاملات بیمه الکترونیک را می توان برشمرد .

ریسک بیمه الکترونیک و مدیریت بر آن
مدیریت ریسک به مجموعه اعمالی اطلاق می شود که بتواند دارائی ها وقدرت کسب درآمد یک مؤسسه اقتصادی را حفظ و کارآیی و سوددهی آن را افزایش دهد.به بیان دیگر مدیریت ریسک ، علم ادارة امور ریسک در یک سازمان است. فرآیندی که به طور روش مند کلیه ریسک هایی که در گذشته، حال و خصوصاً آینده، فعالیت سازمان را احاطه کرده، نشان رفته وضمن معرفی آنها ، شرایطی را تدوین می نماید تا احتمال موفقیت سازمان را افزایش داده و احتمال شکست و عدم قطعیت در دستیابی به اهداف نهایی را کاهش می دهد . با توجه به ماهیت جدید بیمه های اینترنتی ، ریسک و نیز مدیریت بر آن را می توان براساس طبقه بندی های ذیل تقسیم بندی نمود :
1 ) ریسک‌های استراتژیک : برای شرکتهای بیمه ریسک مذکور زمانی ایجاد می گردد که در اهداف بلند مدت و نیز چشم انداز شرکتهای بیمه ، جایگاهی برای بیمه اینترنتی در ساختار و نیز فرایندهای سازمان بیمه گر در نظر گرفته نشده باشد.
2 ) ریسک‌های عملیاتی : نحوه فعالیت شرکتهای بیمه در حوزه بیمه های الکترونیک شامل : صدور ، ارزیابی و نیز تراکنش های مالی که سبب ایجاد ریسکهای از قبیل : کلاهبرداری، تقلب، بروز خطا و یا عدم توانایی بیمه‌گر در ارائه و یا در اختیار نهادن محصولات و یا خدمات توافق شده بیمه ای می‌باشد را می توان از جمله ریسک های عملیاتی دانست .
3 ) ریسک‌های امنیتی : ریسک‌های مرتبط با حفظ اطلاعات شخصی، ریسک‌های مرتبط با حفظ اسرار بیمه‌گذران، ریسک‌های مرتبط با یکپارچه‌سازی داده‌ها و ریسک‌های مرتبط با انکار تراکنش‌ها را می توان از جمله ریسکهای امنیتی دانست .
4 ) ریسک‌های پذیرش و انطباق : از عمده شاخص های ریسک مذکور را می توان به نقض قوانین و عدم رعایت دستورالعمل‌ها یا رعایت معیارهای اخلاقی دانست . در صورتیکه سیستم‌ها، رویه‌ها و یا محصولات و خدمات بیمه‌ای متفاوت از آنچه که انتظار می‌رود باشند، شرکت‌های بیمه با ریسک از دست دادن خوشنامی ونیز از دست رفتن بازار را خواهند داشت .

در این خصوص و در جهت مدیریت ریسک بیمه الکترونیک در شرکتهای بیمه ایجاد یک چارچوب مدیریت ریسک جامع که توانایی شناسایی ، تحلیل و مدیریت بر آن را داشته باشد ، ضروری است . این چهارچوب باید حفظ منافع بیمه‌گران و بیمه‌گذاران را تواما" داشته باشد .

ارائه بیمه اینترنتی براساس سیستم مذکور نیازمند این است که سیاست‌ها و استانداردهای امنیتی، فرایندها ورویه‌ها، محدودیت‌ها و سیستم‌های کنترل داخلی و خارجی در جهت کاهش ریسک‌های موجود توسط نهادهای ناظر تهیه و ابلاغ گردد.

بعنوان گام نخست ، جهت امنیت بیمه اینترنتی، بسیار مهم و حیاتی است که شرکت‌های بیمه روش‌های عملیاتی، موثر و کارای مدیریت ریسک را که شامل : تشخیص، نظارت و کنترل، پیشگیری و یا مقابله با ریسک‌های بالقوه موجود در فضای شبکه می باشد را بصورت مداوم و پیوسته رصد نمایند.

در گام بعدی شرکت‌های بیمه بصورت مداوم و پیوسته گسترش کسب و کار اینترنتی را اندازه‌گیری و در برنامه‌ها و اهداف استراتژیک خود با توجه به فرصت‌ها و ریسک‌های در حال تغییر، بازبینی‌های لازم را انجام دهند. بیمه‌گران باید در بیمه‌نامه‌ها، سیاست‌ها امنیتی و مواردی که باید در تراکنش‌های اینترنتی جهت حصول امنیت و حفظ حریم شخصی لازم است را مورد توجه قرار دهند. در این زمینه می‌توان به دیواره‌های آتش ، نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس، رمزنگاری و کد نویسی، شبکه‌های خصوصی مجازی، زیرساخت‌های عمومی شبکه و پروتکل‌های پرداخت، اشاره نمود.

رسیدگی، بازرسی و ممیزی علمی، عملیاتی و بی‌طرفانه برای بازبینی کفایت و دقت کنترل داخلی برای کشف ضعف‌های مدیریت ریسک بیمه اینترنتی لازم و حیاتی است. برای اطمینان از راهنمایی درست مشتریان شرکتهای بیمه می بایست تمام اطلاعات شامل محصولات و خدمات بیمه ای مورد درخواست ، بصورت کامل و شفاف در اختیار آنها قرار گیرد. تضمین امنیت و جلب اعتماد و اطمینان مشتریان موضوع مهم و حیاتی در ارائه خدمات بیمه در محیط اینترنت می‌باشد. لذا بیمه‌گران باید آموزش‌های لازم برای مشتریان در مورد محصولات و خدمات قابل ارائه، حقوق و مسئولیت‌های خود و بیمه‌گذاران در تراکنش‌های اینترنتی بیمه را فراهم نمایند.

با توجه به اینکه در حال حاضر 40 درصد بیمه‌نامه‌ها در دنیا به صورت آنلاین به فروش می‌رسد و با توجه به سهم پایین بیمه های الکترونیک در صنعت بیمه کشورمان ، توجه بیشتر مسئولین امر را در راستای گسترش و بکارگیری بیمه های الکترونیک ، در این صنعت طلب می نماید .

جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصر اعتبار ( https://telegram.me/asretebar ) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.