عصر اعتبار- علیرغم روند نزولی نرخ رشد نقدینگی در سال ۹۳، آمارهای پولی در شش ماهه اول سال جاری گویای آن است که این روند معکوس شده است. به نحوی که نرخ رشد نقدینگی در تابستان سال ۹۴ نسبت به دوره مشابه سال قبل ۲۳٫۵ درصد رشد داشته است
به گزارش پایگاه خبری«عصر اعتبار» به نقل از اقتصادنیوز، علیرغم روند نزولی نرخ رشد نقدینگی در سال 93، آمارهای پولی در شش ماهه اول سال جاری گویای آن است که این روند معکوس شده است. به نحوی که نرخ رشد نقدینگی در تابستان سال 94 نسبت به دوره مشابه سال قبل 23٫5 درصد رشد داشته است (نمودار 1). بررسی سهم پایه پولی و ضریب فزاینده نقدینگی در رشد نقدینگی بیانگر این است که با وجود آنکه در سال 91، ضریب فزاینده نقدینگی سهم بسیار ناچیزی در رشد نقدینگی داشته اما در سالهای 92 و 93 سهم این جز افزایش و در عوض سهم پایه پولی در رشد حجم نقدینگی کاهش یافته است (متوسط سهم ضریب فزاینده در رشد نقدینگی در سالهای 91، 92 و 93 به ترتیب 4، 40 و 37 درصد بوده است). افزایش سهم ضریب فزاینده نقدینگی در رشد نقدینگی نمایانگر بهبود ترکیب رشد نقدینگی در دو سال گذشته بوده است. بررسیها نشان میدهد، با وجود آنکه در فصل اول سال 94، سهم ضریب فزاینده نقدینگی بالغ بر 35 درصد بوده ولی در فصل دوم سال جاری این سهم به شدت کاهش یافته و به کمتر از 16 درصد رسیده است و آنچه باعث رشد نقدینگی شده بسط پول قدرت بوده که هشداری برای توقف استمرار در بهبود ترکیب رشد نقدینگی در سال جاری است.
نمودار 1- بررسی سهم پایه پولی و ضریب فزاینده نقدینگی در رشد نقدینگی
توضیحات نمودار: تفاوت میان مجموع نرخ رشد پایه پولی و ضریب فزاینده نقدینگی با نرخ رشد نقدینگی به دلیل عدم تعریف نرخ رشد به صورت تفاضل لگاریتمی است. نرخ رشدها به صورت درصد تغییرات هر فصل نسبت به فصل مشابه سال قبل تعریف شده است.
با وجود انتشار رسمی آمارهای پولی تا شهریور 94، رئیس کل بانک مرکزی حجم نقدینگی در پایان دیماه سال جاری را رقم 950 هزار میلیارد تومان اعلام کرده که نسبت به اسفند 93 و ماه مشابه سال قبل به ترتیب معادل 21٫3 و 27٫2 درصد رشد نشان میدهد. این آمارها همگی حکایت از تدوام روند صعودی رشد نقدینگی در سال جاری دارد که میتواند کنترل نرخ تورم و تحقق تورم تک رقمی را در سال آتی با مشکل مواجه کند.
نمودار 2- بررسی اجزای نقدینگی (سهم عوامل موثر در رشد نقدینگی (واحد درصد))
بررسی اجزای نقدینگی نشان میدهد بدهی بخش غیردولتی به سیستم بانکی سهم غالب را در رشد نقدینگی در سال گذشته و همچنین در نیمه اول سال جاری داشته است (نمودار 2). بررسیها بیانگر این است که سهم خالص بدهی بخش دولتی به سیستم بانکی در رشد نقدینگی که در پاییز سال 92 عددی منفی بوده و بنابراین نقش کاهنده در رشد نقدینگی داشته اما از فصل سوم 93 تا فصل دوم سال جاری به طور مداوم در حال افزایش بوده به طوری که در شهریور سال 94 خالص بدهی بخش دولتی به سیستم بانکی در حدود 7 واحد درصد از رشد 23٫5 درصدی رشد نقدینگی را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که خالص داراییهای خارجی سیستم بانکی کمترین سهم را در رشد حجم نقدینگی در شهریور سال 94 داشته است. بر این اساس ترکیب نقدینگی از حیث منابع از سمت منابع خارجی به سمت منابع داخلی تغییر یافته است. تغییر ترکیب منابع در نقدینگی به سود منابع داخلی در سال گذشته و همچنین نیمه اول سال جاری گویای افزایش ریسک نظام بانکی از حیث افزایش ریسک داراییها میباشد چرا که وزن داراییهای با ریسک پایین نظیر ارز در حال کاهش و در مقابل وزن داراییهایی از جنس بدهی و ریسک بالا در حال افزایش است. البته باید به این نکته توجه کرد که در دوره پساتحریم ممکن است با تزریق منابع حاصل از فروش نفت و همچنین آزاد شدن داراییهای ارزی بلوکه شده، سهم خالص دارایی خارجی نیز افزایش یابد و همسو با رشد داراییهای داخلی موجبات تحریک نقدینگی را فراهم آورد.
بررسی ترکیب نقدینگی از حیث نوع سپردهها نشان میدهد که سهم سپردههای دیداری طی روندی نزولی از 17٫2 در فصل اول 91 به 10 در فصل دوم سال 94 رسیده که کمترین میزان طی چند دهه گذشته است. این کاهش در کنار افت سهم اسکناس و مسکوک در دست اشخاص (از 6٫1 در فصل اول 91 به 3٫5 در فصل دوم 94) باعث گردیده تا سهم پول در نقدینگی به کمترین مقدار خود از سال 1357 برسد. بر اساس آخرین آمار منتشر شده سهم پول در نقدینگی در شهریور سال جاری 14 درصد بوده است. روند نزولی سهم پول در نقدینگی (نمودار 3) و به عبارت دیگر چرخش نقدینگی از پول به شبه پول و سهم 86 درصدی شبه پول از کاهش درجه نقدشوندگی نقدینگی با افزایش تمایل به سپردهگذاری مدتدار (به دلیل سطح نرخهای سود و فقدان جذابیت بازارهای موازی) حکایت دارد.
نمودار 3- بررسی سهم پول و شبه پول در نقدینگی