عصر اعتبار- پرداخت بدهیهای دولت به طلبکاران نه تنها منجر به سرعت جریان نقدینگی در کشورمی شود بلکه در کنار آن دولت از زیرفشار بدهیهای خود خارج شده و قدرت عمل طلبکاران مانند شبکه بانکی و پیمانکاران نیز افزایش مییابد.
به گزارش پایگاه خبری«عصر اعتبار» به نقل از ایرنا، انباشته شدن بدهی های دولت یکی از مهمترین مشکلاتی است که به صورت سلسله وار در سال های گذشته سبب بروز مشکلات دیگری در عرصه اقتصادی کشور شده است. در دهههای گذشته بخصوص درزمان فعالیت دولتهای نهم و دهم، دولت برای پاسخ به تقاضاها به صورت مداوم برای تأمین نقدینگی مورد نیاز خود دست در جیب بانک مرکزی و شبکه بانکی میکرد و از سوی دیگر مطالبات پیمانکاران و فعالان بخش خصوصی همکار با دولت را به تعویق میانداخت.
با اینکه همگان درخصوص بالا بودن بدهیهای دولت اتفاق نظر داشتند، اما تا آن زمان هیچگونه گزارش رسمی درباره حجم و میزان بدهیهای دولت به بخشهای مختلف وجود نداشت.
اما با قصد جدی دولت یازدهم برای رفع مشکلات و رونق اقتصادی، بازار بدهی در کشور ایجاد و قرار شد بدهیهای دولت به اوراق تبدیل شود و این اوراق را در اختیار طلبکاران قرار دهد که البته این اوراق قابلیت خرید و فروش در بازار سرمایه کشور را داشته باشد.
علاوه بر این، باتوجه به اهمیت تسویه بدهیهای دولت و تأثیرآن در خروج اقتصاد از رکود، بخش مهمی از بسته خروج غیرتورمی از رکود دولت را پرداخت بدهیهای آن تشکیل داد.
البته براساس نظرکارشناسان، پرداخت بدهیهای دولت به طلبکاران نه تنها منجر به سرعت جریان نقدینگی در کشورمی شود بلکه در کنار آن دولت از زیرفشار بدهیهای خود خارج شده و قدرت عمل طلبکاران مانند شبکه بانکی و پیمانکاران نیز افزایش مییابد.
از سوی دیگر بدهی دولت در شبکه بانکی نیز با لحاظ نرخ سودی که برآن مترتب میشود مدام درحال افزایش است و بدین ترتیب دولت از این دو ناحیه فشار زیادی را متحمل میشود. این درحالی است که اگر بدهیهای دولت به طلبکاران پرداخت شود، بخش عمدهای از مشکل کمبود نقدینگی بخصوص در بانکها نیز حل میشود و بر این اساس بانکها آسان تر میتوانند نسبت به تأمین مالی بخشهای مختلف اقتصادی اقدام کنند.
انتشاراوراق خزانه یکی از راهکار های دولت برای کاهش بدهی های خود بود اما اوراق خزانه اسلامی چیست؟ اسناد خزانه اسلامی، ابزاری مالی است که مبتنی بر بدهی دولت به نظام بانکی، ذینفعان و تامینکنندگان منابع بوده و بهوسیله خزانهداری کل وزارت امور اقتصادی و دارایی منتشر میشود.
دولت میتواند با انعقاد قراردادهای مربوط به مبادلههای واقعی، اوراق بهادار خزانه را برای سررسید معین در اختیار بانکها، پیمانکاران پروژههای کوتاهمدت یا تامینکنندگان نیازهای جاری و بهطورکلی طلبکاران دولت قرار دهد و از این راه نیازها و هزینههای جاری و کوتاهمدت خود را تامین مالی کند.
امیرهامونی مدیرعامل فرابورس ایران درباره اهمیت توجه به تسویه بدهی های دولت و اسناد خزانه اسلامی به ایرنا گفت: دولت پس از تلاشی افزون بر دو سال موفق شد برای تامین مالی از طریق بازار سرمایه اقدام کند.
به گفته این مقام مسئول، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، بورس، کمیته عالی سازمان بورس و دیگر دستگاه ها و سازمان ها برای تحقق این مهم تلاش کردند و امروز بازار سرمایه نیز از آمادگی لازم برای تامین مالی طرح ها و پروژه ها با اسناد خزانه اسلامی برخوردار است.
وی یادآورشد: تاکنون 50 هزار میلیارد ریال اسناد خزانه اسلامی در پنج مرحله هر یک به ارزش 10 هزار میلیارد ریال پذیرش شده است که 23 اسفندماه گذشته اسناد نخستین مرحله سررسید شد.
هامونی خاطرنشان کرد: سررسید مرحله نخست این اسناد سه روز زودتر از موعد مقرر، نشان از انضباط مالی و تلاش دولت برای التزام به مباحث مالی دارد.
وی ادامه داد: 23 هزار میلیارد ریال از مجموع 40 هزار میلیارد ریال اسناد خزانه اسلامی باقیمانده در حال معامله بوده و 27 میلیون برگه یک میلیون ریالی در بازار معامله شده است.
مدیرعامل فرابورس ایران در تشریح کمک این اسناد به اقتصاد کشور، افزود: اسناد خزانه اسلامی ابزار مناسبی برای تنظیم سیاست های مالی دولت و بانک مرکزی است. این اسناد ضمن تسریع در تسویه بدهی های دولت به پیمانکاران بویژه پیمانکاران وزارت نیرو و وزارت راه و شهرسازی، افزایش اعتماد به بازار سرمایه را به دنبال داشته و به کشف نرخ بهره بدون ریسک می انجامد.
هامونی یادآورشد: انتشار این اسناد در مرحله نخست، به پویایی قابل توجهی در پیمانکاران کشور حتی پیمانکاران خُرد منجر شد و برخی از آنها که سالیان سال طلبکار بودند، با تخصیص این اوراق متحول شدند.
به گفته وی، اسناد خزانه اسلامی تنها ابزاری است که دولت در بازار سرمایه ضمانت کرده و برای جلب و جذب سرمایه گذاران خارجی بسیار مناسب است.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: دولت جمهوری اسلامی، بانک مرکزی و شرکت ملی نفت از جمله ارکانی هستند که پیشتر در شرکت ها و سازمان های خارجی رتبه بندی شده و به انتشار این اوراق اقدام کرده اند.
وی افزود: سرمایه گذاران خارجی تاکنون 500 میلیارد ریال از اسناد خزانه اسلامی استفاده کرده و خرید داشته اند.
مدیرعامل فرابورس در ادامه، به مهار تورم اقتصاد و در مقابل تغییر نکردن نرخ های سود بانکی اشاره کرد و گفت: علت اصلی واگرایی این دو نرخ، حجم نقدینگی فعال کشور است و ورود سرمایه گذاران خارجی می تواند به همگرا شدن این نرخ ها کمک کند.
وی با بیان جذابیت اسناد خرانه اسلامی برای سرمایه گذاران خارجی، گفت: در روز نخست، این اسناد با نرخ سود 25 درصد معامله می شد، اما امروز این نرخ به 21 تا 22 درصد کاهش یافته است.
هامونی اضافه کرد: همین که دولت اراده کرده از این ابزار استفاده کند که نسبت به سایر ابزارها در مدت زمانی کوتاه قابلیت معامله دارد، به خوبی به اقتصاد کشور کمک کرده است.
وی تاکید کرد: بزرگتر شدن اندازه اوراق به پویایی هر چه بیشتر اقتصاد خواهد انجامید.
این مسئول با بیان اینکه 40 درصد کل تولید ناخالص داخلی کشور در بورس و فرابورس است، افزود: ارزش بازار فرابورس تا پیش از ورود اسناد خزانه 950 هزار میلیارد ریال بود که با ورود این اسناد 6 درصد افزایش یافت.
** صکوک
وی در ادامه با بیان اینکه صکوک ابزار نوینی است که در کشورهای اسلامی به جای اوراق قرضه به کار گرفته میشود، افزود: صکوک به عنوان اوراق بهادار با پشتوانه مالی تعریف میشود که باید خود دارای ارزش باشد و نمیتواند براساس فعالیتهای سفته بازی و سوداگرانه و در واقع فعالیتهایی که بدون خلق ارزش و کار صورت میگیرند، سودآوری داشته باشد.
اصطلاح «صکوک» برگرفته از واژه عربی صکوک به معنای چک، نوشته بدهکار، سفته و قبض بدهی است و به طور معمول، به عنوان «اوراق قرضه اسلامی» تعریف می شود.
تمایزی که میان این دو تعریف از صکوک وجود دارد، اساسی و مهم است، چرا که با تاکید بر این تفاوت، هدف از به کارگیری صکوک به عنوان ابزاری جدید در بانکداری اسلامی، تقلید از اوراق قرضه مبتنی بر بهره در بانکداری معمول نیست، بلکه ایجاد ابزاری ابتکاری است که منطبق بر قوانین شریعت اسلام باشد.
هامونی همچنین از «صکوک منفعت» به عنوان ابزاری مناسب برای تامین مالی شهرداری ها و قطارهای شهری نام برد و افزود: تاکنون از چنین ابزاری استفاده نشده، اما به کارگیری آن می تواند به توسعه خدمات رسانی به مسافران ریلی بیانجامد.
به گفته وی، شهرداری ها و شرکت های حمل و نقل می توانند با قراردادن منافع آتی پروژه قبلی که به بهرهبرداری رسیده، این اوراق را منتشر و سپس با وجوه حاصله پروژه جدیدی را آغاز کنند؛ از دید سرمایهگذاران نیز این اوراق ریسک بالایی ندارد زیرا سرمایهگذاران منتظر اتمام پروژه نمیمانند و از پروژه تکمیل شده کسب منفعت میکنند.
جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصراعتبار ( http://telegram.me/asretebar) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.