به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار»، از این نظر صنایع فلزی در دسته کالاهای اساسی و استراتژیک قرار می‌گیرند که در ساخت پل‌ها، ساختمان‌ها و به طور کلی عمران و آبادانی کشور نقش مهمی دارند. بدون کالاهایی چون پروفیل یا تیرآهن قادر به ساخت آسانسور یا منازل مسکونی نخواهیم بود. پس ما در اینجا با یکی از نیازهای اولیه انسان، یعنی نیاز به سرپناه، روبه‌رو هستیم و این نشان می‌دهد که می‌تواند بازار کار خوبی داشته باشد.
مسائلی چون بازار بورس، وضعیت اقتصادی و تصمیمات سیاسی چین، نیروی کار، تحریم‌ها و بسیاری عوامل دیگر بر روی قیمت روز آهن و دیگر صنایع فلزی اثرگذار خواهند بود که در اینجا به تمام آن‌ها پرداخته شده است. در این مقاله با بررسی وضعیت بازار معادن و صنایع ذوب فلزات و پیش‌بینی آن در آینده با ما همراه باشید.

نمایی از کارخانه ذوب آهن

اهمیت تحلیل بازار کار معادن و صنایع ذوب فلزات
شاید خیلی از شما عزیزان تصمیم به سرمایه‌گذاری در صنعت گرفته باشید یا بخواهید قبل از انتخاب رشته تحصیلی خود به بازار کار آن نگاهی بیندازید و با توجه به نیازهای جامعه اقدام کنید. هم‌چنین کسانی که قصد سرمایه‌گذاری یا شرکت در بورس دارند نیز از بررسی تحلیلی بازار کار معادن و صنایع ذوب آهن سود خواهند برد.

برنامه‌ریزی‌های آینده دولت، بررسی تأثیر اقتصاد بین‌المللی در صنایع داخلی و بسیاری از موارد دیگر نیز به تحلیل بازار کار نیاز دارند.
از طرفی صنایع ذوب فلزات و معادن فلزی یک صنعت مادر به حساب می‌آید و می‌تواند بر قیمت بسیاری از کالاهای مورد نیاز جامعه مانند قیمت روز میلگرد، پروفیل، تیرآهن، ورق سیاه و... که از ملزومات ساختمان‌سازی هستند اثر گذار باشد.

سنگ آهن موجود در دیواره‌های معدن

پس چنانچه علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری یا ورود به صنایع فلزی هستید، با ما همراه باشید تا به بررسی درآمد و نیاز این صنایع به نیروی کار بپردازیم. به خصوص اکنون که خطر کرونا قطب تولیدی جهان یعنی چین را تا حد زیادی فلج کرده است، تحلیل بازار برای اقدامات آتی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

درآمد معادن و کارخانه‌های ذوب فلزات در ایران چگونه است؟
یکی از روش‌های تحلیل بازار کار یک صنعت، نگاه کردن به درآمد آن است؛ اما سؤال کردن مستقیم از افراد شاغل در یک بازار در مورد درآمد سالانه‌شان هم کار صحیحی نیست و هم اطلاعات دقیق و موثقی به ما نخواهد داد. بهترین روش این است که به گزارش‌های مالی شرکت‌ها که در منابع رسمی ارائه می‌شوند، مراجعه کنیم.
از همین‌رو ما نیز برای بررسی و تحلیل صنایع ذوب فلزات به همین گزارش‌های رسمی و معتبر مراجعه کردیم و نتیجه را در این مقاله برایتان گردآوری کردیم که در ادامه خواهید خواند.
تاکنون بیش از شش هزار معدن در سرتاسر ایران کشف شده است و پیش‌بینی می‌شود رقم معادن کشف نشده ایران چیزی بالغ بر 15 هزار عدد باشد.
اگر بخواهیم نیم‌نگاهی به وضعیت درآمد کارخانه‌های ذوب فلزات در ایران داشته باشیم بهتر است به عنوان نمونه به وضعیت درآمدی کارخانه ذوب آهن توجه کنیم؛ چراکه عملکرد این کارخانه تأثیر بزرگی بر قیمت انواع محصولات آهن آلات از جمله قیمت پروفیل قوطی دارد.

مذاب آهن در حال خروج از خط تولید آهن

گزارش فعالیت ماهانه دوره یک ماهه منتهی به 30 آذر ماه 1398 ذوب آهن اصفهان را که بررسی کنیم آمار زیر به دست می‌آید:
- جمع فروش محصولات عبارت است از 8.760.169 میلیون ریال که این مبلغ نسبت به فروش آبان ماه 1398 افزایش 9.67 درصدی داشته است.
- همچنین فروش این شرکت در آذر ماه 98 در مقایسه با آذر ماه 1397، 47.91 درصد رشد داشته است.
- در طی 9 ماهه سال جاری در مقایسه با مدت مشابه در سال قبل، رشد 62.65 درصدی را شاهد هستیم.
- هم‌چنین در گزارش یک ماهه فعالیت ذوب آهن در دی ماه 98 همچنان روند صعودی فروش را شاهد هستیم. در دی ماه 98 افزایش 7.02 میزان فروش نسبت به آذر ماه توسط این کارخانه رقم خورد. نسبت به دی ماه 1397 باز هم رشد میزان فروش 63.26 درصدی توسط ذوب آهن اتفاق افتاد.
- از فروردین ماه تا دی ماه 98 به مدت ده ماه در مقایسه با ده ماه گذشته باز هم رشد فروش توسط این شرکت رخ داده است.
بقیه موارد نیز همین‌طور است. چادرملو، فولاد خوزستان، فولاد هرمزگان، صنایع ملی مس ایران و معادن بافق همگی در طی این سال‌ها رشد فروش را تجربه کرده‌اند.

موارد اثرگذار بر درآمد صنایع و معادن
اگر نگاهی به ترازهای مالی شرکت‌های معدنی و ذوب فلزات بیاندازیم، همگی رشد فروش خوبی داشته‌اند. نوسازی دستگاه‌ها و عوامل خط تولید، به‌کارگیری نیروی متخصص، ایجاد فضای رقابتی در تولید محصولات اولیه و تأمین آن‌ها برای معادن و ذوب فلزات، تحریم نبودن اقتصاد کشور و... از جمله مواردی است که اگر خوب پیش بروند، صنعت معدن و ذوب فلزات ایران می‌تواند به جایگاه واقعی خود برسد.
صنعت اضافه کردن ارزش‌افزوده به محصولات صادراتی یکی از معیارهای اقتصاد پیشرفته است. هرچه قدر بتوانیم روی مواد اولیه کارهای بیشتری انجام دهیم سپس آن مواد را صادر کنیم، به توسعه اقتصادی ایران بیشتر کمک کرده‌ایم.
اگر شرکت‌های بزرگ ذوب فلزات و معادن کشور به جای سرمایه‌گذاری در صنایع مختلف، و تمرکز بر کسب درآمد از هر روش، تمرکز خود را بر توسعه عوامل تولید، فروش و صادرات خود بگذارند حتی می‌توانند از وضعیت کنونی‌شان نیز بزرگ‌تر شوند به طوریکه توان تعیین قیمت محصولات فولادی از قبیل قیمت ورق سیاه، میلگرد و انواع پروفیل‌های فولادی که توان تولید بالایی در ایران دارند را در منطقه کنترل کنند.

مرحله اولیه تولید ورق سیاه در کارخانه ذوب آهن

البته دولت نیز باید راه ورود به بازار سرمایه یا همان بورس را تشویق کند. همان‌طور که می‌دانیم برای شرکت‌های سهامی عام دو نمونه تأمین منابع مالی وجود دارد: اول، دریافت تسهیلات از بانک‌ها و مؤسسات اعتباری و دوم، افزایش سرمایه در بازار بورس. تأمین منایع مالی برای شرکت‌های سهامی عام از طریق بورس بسیار ساده‌تر است.

اثر کرونا بر قیمت فلزات
با شیوع کرونا در چین، کارخانه‌های تولید فولاد هم‌چنان به کار خود ادامه می‌دادند تا جایی که به اندازه دو سال فولاد تولید شده و به فروش نرفته در انبارها ذخیره کردند. از طرفی بسیاری از کشورها با ممنوع کردن پروازها به چین، وارداتشان را نیز از این کشور کاهش دادند و این باعث افت قیمت فولاد چین و حتی افت قیمت جهانی سنگ آهن شده است.
از این نظر، کرونا برای اقتصاد کشور ما با مزیت نیاز کشورهای دیگر به تولیداتمان همراه بوده تا حدی که شاخص گروه فلزات اساسی رشد داشته است. اما نباید به این رشد دل‌خوش بود؛ چراکه به زودی چین خود را از مهلکه بیماری و قرنطینه نجات خواهد داد و آن وقت است که فولادهای انبار شده روانه بازارهای بین‌المللی شده و ممکن است بازار ما را با چالش مواجه سازد.

نیاز معادن و صنایع ذوب فلزات به نیروی کار چگونه است؟
وقتی نگاهی به نیاز کشورها به صنایع فلزی می‌اندازیم، مشخص می‌شود که حداقل از سال 1384 تا کنون سیر صعودی داشته است. این نیاز به خصوص در حوزه آهن آلات به شدت حس می‌شده است.

وضعیت کارخانه‌ها
در همین حول و ولای شیوع کرونا ویروس (اسفند 98) خبر بلاتکلیفی کارخانه‌های فلزات به علت کمبود مواد اولیه منتشر شد. سؤال اینجاست که چه کسی مسئول تأمین مواد اولیه کارخانه‌ها و صنایع ذوب فلزات است؟
طبق اعلام خبرگزاری تسنیم، 85 درصد مواد اولیه فولاد خوزستان در داخل تأمین می‌شود و فقط 10 الی 15 درصد آن از خارج کشور وارد می‌شود. از این خبر می‌توان این طور نتیجه گرفت که کمبود مواد اولیه نه به تحریم‌ها یا کاهش واردات بلکه به دلایلی چون مشکلات داخلی کشور برمی‌گردد.
به خصوص اکنون که ایران FATF را نپذیرفته، تحریم‌های ایران افزایش یافته و امکان واردات و البته صادرات برایمان محدود خواهد شد، به‌طوریکه در سال گذشته تاثیر عوامل خارجی بر قیمت تولیدات فولادی داخلی از جمله قیمت تیر آهن ، شمش، میلگرد و پروفیل را به شدت احساس کردیم. بنابراین عقلانی‌ترین روش تکیه بر تولیدات داخلی کشور خودمان و تهیه مواد اولیه کارخانه‌ها از طریق منابع داخلی است.

تیرآهن در مراحل اولیه تولید

از همه این‌ها گذشته، ایران از نظر معادن فلزی در جایگاه نسبتاً خوبی در جهان قرار دارد؛ پس جای نگرانی نیست. فقط باید یاد بگیریم به خوبی از منابع و داشته‌هایمان استفاده کنیم.
از همین جا می‌توان نتیجه گرفت، یکی از حوزه‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری و نیاز کشور به نیروی انسانی نه در صنایع ذوب فلزات، بلکه در بخش قبل از آن یعنی تأمین مواد اولیه است. این‌طور که معلوم است ما در حوزه کارخانه‌های صنایع فلزی عملکرد خوبی داشته‌ایم و کاملاً برعکس در حوزه معادن و تأمین مواد اولیه چندان قابل تحسین نبوده‌ایم. چه باید کرد؟
با هم سری به حوزه معادن می‌زنیم و به بررسی نیازهای این بخش و تحلیل بازار کار معادن می‌پردازیم.

وضعیت معادن
خوشبختانه کشورمان ایران از نظر معادن فلزی به خصوص معادن سنگ آهن در جایگاه خوبی قرار دارد؛ به طوری‌که به گزارش خبرگزاری برنا، بیش از سه میلیارد تن ذخیره قطعی آهن در معادن کشورمان خفته است.
متأسفانه تا چندی پیش بخش اعظمی از این سنگ آهن به صورت خام به کشورهای دیگر صادر می‌شد. این مسئله، با وجود کارخانه‌های فولاد و ذوب آهن معتبر و پرکاری که در کشورمان داریم، به خصوص با اعلام کمبود مواد اولیه برای این کارخانه‌ها، عاقلانه به نظر نمی‌رسید! دولت برای حل این معضل عوارض 25 درصدی بر صادرات بستند و اکنون به گفته مدیر عامل چادرملو، اکثر سنگ آهن در داخل کشور به فروش می‌رسد.
از سوی دیگر بزرگ‌ترین معدن استخراج سنگ آهن کشورمان چادرملو است که خود یک مجموعه شامل کارخانه‌های فولادسازی و سایر فرآورده‌های فلزی را به همراه دارد. بنابراین اکثر سنگ آهنی که از معادن استخراج می‌شود توسط کارخانه‌های همان معادن به مصرف می‌رسد. این مسئله نیز برای کمبود مواد اولیه کارخانه‌هایی چون ذوب آهن اصفهان مزید بر علت شده است.

بازار کار معادن و صنایع فلزات در کشورمان چگونه است؟
اگر صنایع داخلی قادر به تأمین فولاد مورد نیاز کشور نباشند، کشورهای خارجی زیادی منتظرند تا محصولاتشان را با قیمت‌های بالاتری به ما عرضه کنند. طبق آن‌چه دانشنامه آهن آلات اعلام کرده، کشور چین با وجود دشواری‌هایی که در خصوص شیوع کرونا ویروس پشت سر گذاشته است، همچنان در صدر جهان از نظر تولید فولاد قرار دارد. اما اگر قرار به واردات فولاد از چین باشد بی‌شک اثر ناخوشایندی بر قیمت محصولات جانبی آن، که در داخل کشورمان تولید می‌شوند، مانند قیمت پروفیل و حتی به احتمال زیاد قیمت تیر آهن خواهد داشت.

نکته جالب توجهی که در این میان وجود دارد، کمبود منابع اولیه تولید فولاد در چین است! این کشور مواد اولیه خود را از سایر مناطق جهان مانند استرالیا وارد کرده و سپس اقدام به تولید محصولات حاصل از آن می‌کند که قطعاً بر قیمت تمام شده اثر خواهد گذاشت.
با توجه به مشکل کارخانجات داخلی در تأمین مواد اولیه و وضعیت چین در وارد کردن مواد اولیه با هدف تولید فولاد، می‌توان به این نتیجه رسید که نیاز کشورها به نیروی کار یا سرمایه‌گذاریترین  بیشتر در بخش قبل از تولید فرآورده‌های نهایی، یعنی استخراج مواد اولیه است.
راه‌حل دیگر برای تأمین مواد اولیه کارخانه‌ها، بازیافت ضایعات آهنی است. این کار نه‌تنها در حفظ محیطزیست و کاهش زباله اثر مطلوبی خواهد داشت، بلکه فرآورده‌های آهنی و فولادی بازیافتی به دلیل ناخالصی بیشتر از استحکام بالاتری برخوردارند. قیمت ضایعات آهن با توجه به فوایدی که دارد و با توجه به کمبود شدید مواد اولیه به نظر به صرفه می‌رسد.

 ماده اولیه بخش زیادی از ورق سیاه از ضایعات تهیه می‌شود.

جمع‌بندی
تعطیلی کارخانه فولاد ذوب آهن و واحدهای تولیدی دیگر در بازار داخلی فولاد نشان از عدم توجه به این حروزه استراتژیک دارد. در این روزهایی که کشورهای توسعه یافته با فشار با کشورهای ضعیف‌تر به دنبال کسب امتیاز بیشتر هستند، لازم است برنامه ریزی و توجه بیشتری در این زمینه داشته‌باشیم. برای شروع لازم است تا با تربیت نیروی متخصص سعی در بومی‌سازی تکنولوژی‌های مورد نیاز این صنایع کنیم تا از کشورهای دیگر بی نیاز شویم. بی شک این موضوع از قدم‌های اولیه حرکت در مسیر توسعه است که توجه و تصمیمات مهم مسئولین و فعالان این حوزه را می‎طلبد.