به گزارش پایگاه خبری«عصر اعتبار» به نقل از دنیای اقتصاد، مسعود رحیمی با بیان این موضوع که براساس آمارهای رسمی بانک مرکزی، سهم ارزش مبادلات انجام شده با چک از کل تراکنش‌های غیرنقد، همواره افزایشی بوده و با 9/ 5 واحد درصد افزایش از 4/ 22 درصـد در سال 1395 به 3/ 28 درصد در سال 1397 رسـیده، گفت: بانک مرکزی موازی با سیستم‌های موجود در حوزه نظام نوین پرداخت در کشور نظیر «ساتنا»، «پایا» و «شتاب»، با شناسایی نقاط ضعف و کاستی‌های فرآیند اجرایی چک، به‌منظور ارتقای این ابزار پرداخت غیرنقدی سنتی مهم (به علت مزیت امکان پرداخت وجه معین در تاریخ آتی)؛ سیستم انتقال تصویر چک (چکاوک) را طراحی کرد. با عملیاتی‌شدن سامانه چکاوک به‌عنوان زیرساخت پردازش نظام‌مند الکترونیکی چک که در خرداد ماه 1394 تکمیل شده است، عملیات پایاپای چک‌های عادی، رمزدار و تضمینی صرفا از طریق سامانه مزبور انجام می‌شود. در واقع هدف نهایی سامانه چکاوک و سایر زیرسامانه‌های مرتبط با آن از جمله صیاد و سامانه استعلام پیامکی افزایش اعتبار چک در سطح جامعه، کاهش آمار چک‌های بلامحل، کاهش آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی ناشی از افزایش صدور چک‌های برگشتی بوده است.

او درباره آخرین آمار چک‌های برگشتی توضیح داد: طبق بررسی‌های صورت‌گرفته، تعداد چک‌های برگشتی در سال 1378 بالغ بر 63/ 2 میلیون برگ بوده که با شیب صعودی، این رقم در سال 1390 به 37/ 6 میلیون برگ رسیده است و این آمار حاکی از رشد 142 درصدی تعداد چک‌های برگشتی طی دوره مورد بررسی است. همین امر گواه بر ضرورت ایفای نقش بیشتر بانک مرکزی جهت ساماندهی به حوزه پرداخت با چک است. در همین راستا بانک مرکزی با یکسان‌سازی طرح، محتوا و ارتقای مولفه‌های امنیتی چک به منظور افزایش اعتبار آن از طریق ابلاغ شیوه‌نامه اقلام اطلاعاتی و محتوای فنی چک‌ها در بهمن ماه سال 1395 و از سویی دیگر اعتبارسنجی دقیق اهلیت دارنده دسته چک در زمان صدور، براساس قوانین و مقررات و سوابق مندرج در سامانه‌های اطلاعاتی اعتباری (چک برگشتی و تسهیلات و تعهدات) با رونمایی از طرح صیاد در شهریور ماه سال 1396 گام برداشت. همچنین با راه‌اندازی سامانه پیامکی از مهرماه سال 1397، امکان دریافت اطلاعات از سوابق چک برگشتی صادرکننده چک را برای ذی‌نفعان مهیا کرد. در نتیجه این اقدامات نسبت تعداد و مبلغ چک‌های برگشتی در چکاوک از 3/ 14 و 9/ 19 درصد در اسفند 1395 به ترتیب به 8/ 8 و 4/ 9 درصد در اسفند 1397 رسیده و همچنین سهم چک‌های وصولی در مقایسه با چک‌های برگشتی از کل چک‌های مبادله‌ای با شیب تندی درحال افزایش است.

مسعود رحیمی درباره علت کاهش چک‌های برگشتی گفت: بررسی روند نسبت چک‌های برگشتی در چکاوک نشان می‌دهد؛ استقرار تدریجی سامانه صیاد در شعب بانک‌ها کاهش تعداد و مبلغ چک‌های برگشتی را به‌صورت محسوس به‌دنبال داشته است. بنابر این می‌توان به اهم اقدامات اخیر بانک مرکزی که در کاهش نسبت چک‌های برگشتی موثر بوده‌اند، اشاره کرد که بر این اساس، اعتبارسنجی دقیق صادرکننده دسته چک از طریق صیاد و عدم پذیرش درخواست‌های دارای سوابق اعتباری سوء است؛ به این معنا که براساس اطلاعات اخذ شده در سال 1397 بیش از 11 میلیون درخواست صدور دسته چک در این سامانه ثبت شده که از این میان 2/ 5 درصد آن تایید نشده است.